sobota, 24 kwiecień 2021 19:33

Polska za panowania Piastów w skrócie plus 4 części filmu

Polska za panowania Piastów w skrócie Polska za panowania Piastów w skrócie fot: commons.wikimedia.org

Powstanie państwa polskiego przekształciło się w barwną legendę, a opowieści o czasach pierwszych władców niemal od razu stały się częścią tradycji dynastycznej Piastów. Spisał ją jako pierwszy w początku XII wieku anonimowy kronikarz zwany Gallem, ale relacje o pierwszych latach funkcjonowania władzy piastowskiej były rozpowszechniane już ponad sto lat wcześniej.

Państwo gnieźnieńskie powstało w połowie X wieku i bardzo szybko objęło najpierw ziemie centralnej i południowej Wielkopolski, by następnie zająć także Mazowsze, ziemię Lubuską, Śląsk i Małopolskę. Zadziwia zarówno szybkość z jaką zostało zorganizowane, jak i zdolność do przetrwania kryzysów oraz umiejętność przejmowania obcych wzorów kulturowych – nowej religii, rytuału władzy, rozwiązań organizacyjnych.

Film o Piastach cz.1

Chrzest Polski w 966 roku i sojusz z Zachodem

Pierwszy znany nam fakt historyczny, chrzest Mieszka I i jego poddanych w 966 roku, był bowiem ważną decyzją polityczną podejmowaną przez władcę silnego i dobrze zorganizowanego państwa. Monarchia piastowska leżała wprawdzie na obrzeżach chrześcijańskiego świata, ale już wówczas miała duże ambicje i niemałe możliwości odgrywania aktywnej roli zarówno wobec cesarstwa i papiestwa, jak i państw sąsiednich. Potwierdzeniem było przybycie w 1000 roku do Gniezna, do grobu świętego Wojciecha, cesarza Ottona III oraz decyzje tam podjęte. Polska uzyskiwała poparcie cesarza, Bolesław Chrobry otrzymywał misję organizowania wschodnich rubieży chrześcijańskiego świata, a Gniezno stawało się jedną z ważnych stolic cesarstwa.

Film o Piastach cz.2

Mieszko II i pierwsze problemy państwa Piastów

Kryzys nadszedł niespodziewanie, wkrótce po objęciu tronu przez Mieszka II i zagroził nie tylko wielkim zamierzeniom dynastycznym, ale również istnieniu państwa. Kraj był spustoszony najazdami i walką wewnętrzną, odradzały się podziały dzielnicowe, a struktura władzy na znacznych obszarach przestawała istnieć. Odbudowę monarchii podjął Kazimierz Odnowiciel, który ponownie narzucił władzę zwierzchnią. Opierała się ona w całym okresie pierwszej monarchii piastowskiej na równomiernie rozrzuconej siatce grodów, wyznaczającej jednocześnie władzę lokalną i nadzór administracyjny, kontrolę poboru danin i powinności oraz ochronę porządku publicznego. Równolegle istniała stale rozbudowywana struktura kościelna z arcybiskupstwem w Gnieźnie, pięcioma biskupstwami w prowincjach państwa oraz kolejnymi fundacjami klasztornymi. Książę dysponował również drużyną rycerską oraz dworem przybocznym, który tworzył ośrodek władzy centralnej. Ten model funkcjonowania państwa przetrwał aż do przełomu XII i XIII wieku. Zobacz także - Sztuka średniowiecza

Film o Piastach cz.3

 

Spory o władzę po śmierci Krzywoustego - podział na dzielnice

Podział królestwa po śmierci Bolesława Krzywoustego doprowadził do powstania pięciu dzielnic książęcych, ale niczym nie zmienił zasad monarchii.
Spory o przywództwo, władzę senioralną i prymat w dynastii zdominowały bieg wydarzeń w okresie panowania pierwszego pokolenia książąt. Postępujące dalej rozdrobnienie terytorialne prowadziło najpierw do osłabienia władzy książęcej i autorytetu dynastii, by następnie zmusić każdego z władców do zmian w funkcjonowaniu domeny. Utrzymywanie sieci grodów, kasztelanii i wysuniętych placówek było zbyt kosztowne i nieopłacalne w skali małego księstwa. Z kolei hierarchia kościelna pozostawała niezależna i zbyt potężna wobec kurczących się możliwości księcia. Dochód z danin nie pozwalał na utrzymanie dużego dworu i kancelarii oraz na kosztowną politykę zewnętrzną. Sytuację pogarszał brak jakiejkolwiek lojalności między członkami dynastii, którzy zawierali ciągle nowe sojusze, posuwali się do zdrady i wiarołomstwa, kierując się własną oceną sytuacji i osobistym interesem. Przetrwała jedynie legenda monarchii piastowskiej i tradycja zjednoczonego królestwa polskiego.

Film o Piastach cz.4

Dążenia dalszych Piastów i scalenie przez Łokietka państwa polskiego

W końcu XIII wieku zostały podjęte pierwsze próby odnowienia królestwa. Wiązały się one z ośrodkiem gnieźnieńskim i osobą Przemysła II, który w 1295 roku koronował się na władcę całego państwa. Dążenia te podjęli następnie ostatni Przemyślidzi, Wacław II i jego syn Wacław III, a później książę kujawsko-łęczycki Władysław Łokietek. Jego rządy doprowadziły do opanowania dużej części monarchii, umożliwiły koronację królewską, ale nade wszystko pozwoliły na odnowienie autorytetu dynastii piastowskiej i na powszechną akceptację dziedziczenia tronu w jego linii. Uznanie tytułu królewskiego i praw do całego dawnego królestwa miało przyjść dopiero później, wraz z sukcesami polityki Kazimierza Wielkiego.

Kazimierz Wielki i zakończenie epoki piastowskiej w 1370 roku

Ostatni Piast na polskim tronie w ciągu 37 lat swojego panowania doprowadził do stabilizacji królestwa, uznania swojej władzy zarówno w całym państwie, jak i na arenie międzynarodowej, zabezpieczenia granic oraz uporządkował finanse, skodyfikował i ujednolicił prawo, odnowił tradycję władzy centralnej i narzucił jednolity system administracyjny. Potrafił połączyć tradycyjny model monarchii patrymonialnej z władcą jako jedynym suwerenem i nadrzędnym arbitrem z potrzebami dużego królestwa i wymogami rozbudowanego aparatu państwowego. Nowa gospodarka, zapoczątkowana w XIII wieku i oparta na czynszu pieniężnym oraz opłatach w zbożu naturze została wkomponowana w sprawny system fiskalny, stworzony przez silnego monarchę, który prowadził na szeroką skalę politykę inwestycji państwowych. Równolegle król prowadził przemyślaną politykę zagraniczną, której celem było uznanie jego korony i granic odnowionego królestwa. Śmierć Kazimierza Wielkiego w 1370 roku zakończyła panowanie wielkiego władcy, ale także epokę piastowską w dziejach Polski.

Może Cię zaciekawić także: Liwia Druzylla - pierwsza cesarzowa Rzymu

Artykuły powiązane

  • Wojsko Polskie: Na polskich drogach pojawią się pojazdy wojskowe Wojsko Polskie: Na polskich drogach pojawią się pojazdy wojskowe

    Sztab Generalny Wojska Polskiego przypomniał o planowanym wzmożonym ruchu kolumn pojazdów wojskowych na drogach całego kraju, który będzie związany z przeprowadzanymi wojskowymi ćwiczeniami pod kryptonimami STEADFAST DEFENDER-24 i DRAGON-24. To istotne działania, które wymagają szczególnej ostrożności ze strony wszystkich uczestników ruchu drogowego.

  • Polska: Protesty rolników w całym kraju Polska: Protesty rolników w całym kraju

    Środowe protesty rolników w Polsce przeciwko wprowadzaniu Zielonego Ładu oraz napływowi towarów z Ukrainy stanowią wyraz głębokiego niezadowolenia. Organizatorzy szacują, że co najmniej 250 miejsc w Polsce zostanie zablokowanych przez drogową akcję protestacyjną, której celem jest przyciągnięcie uwagi do trudności, jakie borykają się polscy rolnicy.

  • Rosja: Zatrzymanie człowieka, który przekazywał tajne informacje Polsce Rosja: Zatrzymanie człowieka, który przekazywał tajne informacje Polsce

    Pracownik strategicznego przedsiębiorstwa w Rosji został zatrzymany pod zarzutem współpracy z polskimi służbami specjalnymi. FSB informuje, że mężczyzna działał na terenie firmy o "specjalnym znaczeniu", co oznacza, że miała ona kluczowe znaczenie dla państwa i była objęta dodatkowymi środkami bezpieczeństwa.

  • Granica polsko - ukraińska: Zmarł kolejny kierowca tira! Granica polsko - ukraińska: Zmarł kolejny kierowca tira!

    W nocy ze środy na czwartek doszło do kolejnej tragicznej śmierci ukraińskiego kierowcy. Choć przyczyny śmierci są prawdopodobnie naturalne, wiceszef ukraińskiego Stowarzyszenia Przewoźników Międzynarodowych, Wołodymyr Balin, zaznacza, że wpływ na stan zdrowia kierowców ma ogromny stres związany z trwającym od 6 listopada strajkiem polskich przewoźników.

  • Komisja Europejska: Zaliczka z KPO zostanie wypłacona? Komisja Europejska: Zaliczka z KPO zostanie wypłacona?

    We wtorek, 21 listopada, Komisja Europejska oficjalnie potwierdziła, że Polska będzie miała szansę skorzystać z zaliczki w wysokości 5 mld euro w ramach Krajowego Programu Odbudowy (KPO). To oczekiwane ogłoszenie stanowi kluczowy krok w procesie, na który czekano ponad rok. Decyzja KE to efekt akceptacji zmienionego polskiego planu, który został zatwierdzony na początku czerwca 2022 r. Przyznane środki, sięgające około 22 mld złotych, pochodzą z Funduszu Odbudowy i Zwiększenia Odporności.

  • Cesarstwo Rzymskie: Hełmy grzebieniowe
    Cesarstwo Rzymskie: Hełmy grzebieniowe

    Wśród wielu artefaktów z okresu starożytności, hełmy grzebieniowe Cesarstwa Rzymskiego wyróżniają się jako ikony militarnego rzemiosła i artyzmu. Pierwsze znaleziska tych hełmów datuje się na początek IV wieku n.e., a ich rozwój i zastosowanie odzwierciedlają zmieniającą się naturę rzymskiej wojny oraz wpływy kulturowe ówczesnego świata.

    Napisano poniedziałek, 04 grudzień 2023 11:30
  • Trzęsienia ziemi w Europie środkowej
    Trzęsienia ziemi w Europie środkowej

    Trzęsienia ziemi - naturalne katastrofy, które od zawsze wzbudzały strach i zdumienie ludzkości. Pomimo że środkowa Europa nie jest pierwszym miejscem, które przychodzi nam na myśl, gdy myślimy o sejsmicznych wstrząsach, ta część kontynentu ma swoją historię dotyczącą tego zjawiska. Ale jakie są jej źródła? Dlaczego tak się dzieje? Oto głębsze spojrzenie na trzęsienia ziemi w środkowej Europie.

    Napisano wtorek, 10 październik 2023 09:29
  • Barcelona 2017: Referendum i walka o niepodległość Katalonii
    Barcelona 2017: Referendum i walka o niepodległość Katalonii

    017 rok przyniósł dla Hiszpanii wyjątkowe wyzwanie, kiedy to serce kraju, Katalonia, podjęła decyzję o przeprowadzeniu referendum niepodległościowego. Barcelona stała się epicentrum konfliktu pomiędzy separatystami a rządem centralnym w Madrycie.

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 15:22
  • Afgańscy talibowie. Kim są?
    Afgańscy talibowie. Kim są?

    Kiedy słyszymy słowo "Talibowie", nasze myśli często przeskakują do wizji surowego reżimu islamskiego, kamienowania i zakazu dla kobiet uczestniczenia w życiu publicznym. Ale kim naprawdę są Talibowie? Jakie są korzenie tego ruchu i jakie oddziaływanie ma on na Afganistan i cały świat?

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 10:46
  • Co to jest Hezbollah?
    Co to jest Hezbollah?

    Bliski Wschód jest od wieków skomplikowanym regionem, w którym współistnieją różne kultury, religie i interesy polityczne. Jednym z najbardziej kontrowersyjnych i dyskusyjnych elementów współczesnej mozaiki politycznej tego regionu jest Hezbollah, libańska organizacja polityczno-wojskowa. Czy Hezbollah to bojownicy o wolność, czy może narzędzie w rękach większych graczy na Bliskim Wschodzie?

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 10:27
  • Co to jest Hamas?
    Co to jest Hamas?

    Bliski Wschód, kraina o złożonej historii, pełen konfliktów i sojuszy, przez wieki stanowił tło dla wielu znaczących wydarzeń na świecie. Jego geopolityczne znaczenie często bywa przysłonięte przez jedno z najbardziej kontrowersyjnych i nierozwiązanych konfliktów współczesności – konflikt izraelsko-palestyński. Jednym z kluczowych graczy w tej zawiłej rozgrywce jest Hamas. Ale kim lub czym właściwie jest Hamas? Czy można go jednoznacznie zdefiniować jako organizację terrorystyczną, czy też posiada on głębsze, bardziej złożone oblicze?

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 09:54
  • Konflikt izraelsko-palestyński: O co chodzi?
    Konflikt izraelsko-palestyński: O co chodzi?

    Bliski Wschód, krzyżówka cywilizacji, jest świadkiem licznych konfliktów od setek lat. Jeden z nich, konflikt izraelsko-palestyński, jest szczególnie doniosły, dotykając serc i umysłów ludzi na całym świecie. Z korzeniami sięgającymi początków XX wieku, ta walka o ziemię, tożsamość i suwerenność stała się jednym z najbardziej zapalnych i trudnych do rozwiązania sporów międzynarodowych.

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 09:40
  • Cesarze Rzymscy: Rządy, dokonania i najważniejsi z nich
    Cesarze Rzymscy: Rządy, dokonania i najważniejsi z nich

    Cesarze rzymscy byli władcami Imperium Rzymskiego, które kontrolowało większość Europy, część Afryki i Azji. Imperium to było jednym z największych i najpotężniejszych w historii świata, a cesarze, którzy rządzili nim przez wieki, wpłynęli na historię, kulturę i społeczeństwo na całym świecie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej cesarzom rzymskim, ich rządom, dokonaniom i wpływowi na historię.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 16:00
  • Starożytny Rzym: Wojny z Barbarzyńcami
    Starożytny Rzym: Wojny z Barbarzyńcami

    Starożytny Rzym był jednym z największych i najpotężniejszych imperiów w historii. Jednym z kluczowych elementów jego sukcesu była siła i potęga armii rzymskiej, która przyczyniła się do podboju i kontrolowania wielu terenów na całym świecie. Jednakże, Rzym był też obiektem inwazji i ataków ze strony różnych ludów barbarzyńskich, co skłoniło do wielu wojen. W tym artykule przyjrzymy się bliżej wojnom Starożytnego Rzymu z barbarzyńcami, ich przyczynom, przebiegowi i skutkom.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 15:55
  • Starożytny Rzym: Armia - historia, znaczenie i organizacja
    Starożytny Rzym: Armia - historia, znaczenie i organizacja

    Armia rzymska była jednym z najważniejszych w historii świata. W Starożytnym Rzymie była to instytucja, która pełniła wiele różnorodnych funkcji, w tym ochronę terytorium, obronę granic, ale także zdobywanie nowych terenów i ekspansję terytorialną. W tym artykule przyjrzymy się bliżej historii, znaczeniu i organizacji armii rzymskiej.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 15:50
  • Oktawian August: Pierwszy cesarz Rzymu
    Oktawian August: Pierwszy cesarz Rzymu

    Oktawian August, znany również jako Augustus, był pierwszym cesarzem rzymskim i jednym z najbardziej wpływowych władców w historii świata. Jego rządy trwały od 27 p.n.e. do 14 n.e., a jego wpływ na kulturę, literaturę, architekturę i politykę  widoczny jest aż do dzisiaj.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 16:06
  • Starożytny Rzym: Kim byli gladiatorzy?
    Starożytny Rzym: Kim byli gladiatorzy?

    Gladiatorzy byli jednymi z najbardziej kultowych postaci w Starożytnym Rzymie. Znani z walk na arenie, byli uważani za symbole siły, męstwa i odwagi. Jednak ich historia i znaczenie były o wiele bardziej złożone i różnorodne niż tylko walki na arenie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej historii i znaczeniu gladiatorów w Starożytnym Rzymie.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 15:40
  • Teatr współczesny: Realizacja Tadeusza Kantora – artysty totalnego
    Teatr współczesny: Realizacja Tadeusza Kantora – artysty totalnego

    U progu XX wieku europejski teatr współczesny przechodził intensywne przemiany, które w następnych latach nazwane zostały Wielką Reformą. Coraz więcej realizatorów sprzeciwiało się dominującej praktyce życia teatralnego – komercjalizacji, gwiazdorstwa, korupcji aktorów oraz hegemonii tekstu dramatycznego, któremu przedstawienie służyło jedynie za środek przekazu. Rozpoczęto zatem poszukiwania nowych form realizacji teatru u boku modernistycznej epoki. Odchodzono od realizmu wystawy. Ustanawiano reteatralizację teatru, teatru umownego czy poetyckiego teatru ogromnego (S. Wyspiański, 1904 rok).

    Napisano środa, 15 marzec 2023 13:22
  • Starożytny Rzym: Wyzwoleńcy
    Starożytny Rzym: Wyzwoleńcy

    W dniu wyzwolenia niewolnik stawał się wyzwoleńcem, a więc wolnym człowiekiem i obywatelem. Mógł od tej pory integrować się ze społeczeństwem, jednak zawsze dzielił go dystans od ludzi wolnych od urodzenia. Z jednej strony wyzwoleniec zobowiązany był do przestrzegania pewnych powinności i reguł, które nie dotyczyły innych obywateli. Z drugiej mógł często liczyć na wsparcie swojego byłego pana, czyli tzw. patrona.

    Napisano czwartek, 16 luty 2023 18:40
  • Heroizm i patriotyzm w antyku
    Heroizm i patriotyzm w antyku

    Heroizm czyli bohaterstwo i poświęcenie dobrej sprawie oraz patriotyzm czyli oddanie własnej ojczyźnie to postawy widoczne już w wiekach starożytnych. Były one jednak rozumiane nieco inaczej niż współcześnie, bowiem w antyku heroizm cechował nieliczne jednostki, ludzi pięknych i młodych, niemal półbogów, a pojęcie patriotyzmu było wysunięte na pierwszy plan – obrona godności własnego narodu była sprawa nadrzędną.

    Napisano wtorek, 17 styczeń 2023 15:14
  • Wojna polsko-bolszewicka 1919-1921: Bitwa Warszawska
    Wojna polsko-bolszewicka 1919-1921: Bitwa Warszawska

    W listopadzie 1918 r. Polska odzyskała niepodległości, lecz walka o ostateczny kształt jej granic trwała nadal. Najbardziej znaczące były działania skierowane przeciwko bolszewickiej Rosji. Batalia ta trwała od lutego 1919 r. do października 1920 r., a jej celem, oprócz walki o granicę, było powstrzymanie fali rewolucyjnej grożącej całej Europie.

    Napisano czwartek, 12 styczeń 2023 14:23
  • Integracja Europejska: Jak to było?
    Integracja Europejska: Jak to było?

    W latach okupacji hitlerowskiej w Europie, w państwach Wielkiej Koalicji rodziły się idee nowego ukształtowania sytuacji europejskiej. Największą aktywność w tym zakresie wykazywali politycy brytyjscy i ruch paneuropejski z centralą, zlokalizowaną w czasie wojny w Nowym Jorku. Natomiast w Londynie powstawały idee unii brytyjsko-francuskiej, polsko-czechosłowackiej i grecko-jugosłowiańskiej.

    Napisano środa, 14 grudzień 2022 11:55
  • II wojna światowa: Kampania wrześniowa 1939
    II wojna światowa: Kampania wrześniowa 1939

    „My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedna rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenna: tą rzeczą jest honor.” Te słowa wypowiedział na kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej minister spraw zagranicznych Józef Beck.

    Napisano czwartek, 01 wrzesień 2022 03:37
  • Karol Marks - najniebezpieczniejszy ekonomista w historii. Życie i tezy. Filmy z wykładów.
    Karol Marks - najniebezpieczniejszy ekonomista w historii. Życie i tezy. Filmy z wykładów.

    Karol Marks. Jego dzieła na zawsze zmieniły historię Europy i świata. Skala, jaką osiągnął jego wpływ, zapewne przekroczyłaby jego wszelkie oczekiwania. Przez innego wybitnego filozofa, Paula Ricouera, nazywany mistrzem podejrzenia. Co kryje się pod tym terminem? "Mistrzowie podejrzenia" to inaczej mówiąc ci, którzy nie bali się zakwestionować idei wywodzących się z tradycji myślowej, w której żyli, nierzadko całkowicie zmieniając sposób patrzenia na świat.

    Napisano sobota, 08 styczeń 2022 18:08
  • 3 sylwetki szalonych kobiet II RP - Pola Negri, Tamara Łempicka i Halina Konopacka
    3 sylwetki szalonych kobiet II RP - Pola Negri, Tamara Łempicka i Halina Konopacka

    Rola kobiet w życiu politycznym i społecznym znacznie zyskała na sile w II RP, czyli tuż po odzyskaniu niepodległości. 28.11.1918 stał się dniem, w którym kobiety otrzymały prawa wyborcze i już w kolejnych wyborach parę kobiet pojawiło się w polskim Sejmie jak Gabriela Balicka-Iwanowska z ramienia partii narodowych czy też Zofia Sokolnicka.

    Napisano niedziela, 05 wrzesień 2021 12:40