wtorek, 17 styczeń 2023 15:14

Heroizm i patriotyzm w antyku

Heroizm i patriotyzm w antyku Heroizm i patriotyzm w antyku pixabay

Heroizm czyli bohaterstwo i poświęcenie dobrej sprawie oraz patriotyzm czyli oddanie własnej ojczyźnie to postawy widoczne już w wiekach starożytnych. Były one jednak rozumiane nieco inaczej niż współcześnie, bowiem w antyku heroizm cechował nieliczne jednostki, ludzi pięknych i młodych, niemal półbogów, a pojęcie patriotyzmu było wysunięte na pierwszy plan – obrona godności własnego narodu była sprawa nadrzędną.

Rycerze w Iliadzie

W eposie Homera, "Iliadzie" opisane zostało życie starożytnej, rycerskiej elity. Homer opisuje szlachetnych rycerzy, których niezbędnym elementem było szlacheckie pochodzenie. Potężni, silni mężczyźni byli wysocy ponad ludzką miarę. Przez całe życie walczyli o swoją pozycję z bronią w ręku, musieli więc być odważni, a zarzut tchórzostwa był w ich kulturze największą obelgą. Centralnym rysem homerowego bohatera jest dbałość o cześć, pragnienie wyróżnienia i sławy, wywalczanie sobie supremacji. Zetknięcie się dwóch rycerzy jest u Homera stale połączone z licytacją, kto lepszy.

Pojedynki w antyku

Pojedynek w kulturze starożytnych Greków stanowił poważny rozdział w życiu ludzkim. Prowokowała go prywatna potrzeba pomsty. Dlatego pomsta Achillesa za zabójstwo przyjaciela Patroklesa była świadectwem jego lojalności, jego wierności w przyjaźni. Hektor i Achilles przedstawieni zostają z wyliczeniem wszystkich swoich dostojnych przodków, pośród których - w przypadku Achillesa - znajdują się także bogowie. Obaj wyróżniali się męstwem, walecznością, odwagą. Hektor opanowywał w sobie nienawiść do wrogów, nie ulegał emocjom, walczył rozważnie. Doskonale wiedział, że podczas pojedynku z herosem zostanie pokonany, postanowił jednak walczyć do końca. To Hektor tuż przed rozpoczęciem walki zaproponował ustalenie warunków pojedynku - zwycięzca miał poszanować ciało pokonanego. Achilles nie zgodził się mimo tego, że w tamtej kulturze wrażliwość na okazywaną sobie cześć była ogromna.

Rola greckich bogów

Warto zwrócić uwagę na to, że bohaterom sprzyjają bogowie - Atena zapewnia Achillesa o swojej pomocy, rozbudza w nim jeszcze większą zawziętość w ściganiu Hektora. Pojedynek tych obu ma miejsce za murami Troi, którą najpierw trzykrotnie okrążają. Achilles porównany zostaje do drapieżnego orła, a uciekający przed ogromnym herosem Hektor do płochliwej gołębicy. Nad walką czuwają bogowie - już z góry ustalone zostaje, że śmierć poniesie Hektor. Antyczny patriotyzm doskonale przedstawiony został w opisie wojny trojańskiej do której doszło po tym, jak książę trojański, Parys, porwał królowi Sparty, Menelaosowi, jego żonę - Helenę. Najpiękniejsza Greczynka stała się kością niezgody - wszystko to działo się zgodnie z planem Zeusa, który chciał w ten sposób zainicjować wojnę, która zahamowałaby rozprzestrzenianie się ludności Troi. Parys porwał Helenę i zawiózł ją do Troi. Posłowie greccy domagający się oddania Heleny zostali odprawieni, wkrótce potem jednak wrócili ukryci w drewnianym koniu trojańskim. Wszyscy dzielni wojownicy: Odyseusz, Achilles, Agamemnon, Diomedes, Nestor pragną walczyć w obronie Grecji, a ich zapał przez lata próbują studzić przeciwności losu i bogowie, którzy spowalniają wyprawę. Odyseusz to fundamentalna postać kultury europejskiej.

Patriotyzm w starożytnej literaturze

To pierwowzór patrioty - podróżnika, wiecznego wędrowca, tułacza. Odyseusz był władcą małej skalistej wyspy Itaki, położonej na Morzu Jońskim. Na wezwanie króla Agamemnona wyruszył na wojnę przeciwko Troi. W domu pozostawił żonę z nowo narodzonym synkiem. Wyprawa wojenna ciągnęła się przez dziesięć lat. Odyseusz był rozważny, odważny i sprawny fizycznie, to on podsunął pomysł budowy drewnianego konia. Po zagładzie Troi, złupieniu Achiwi i zdobyciu Ilionu, natychmiast postanawia powrócić na rodzimą wyspę. Pragnie „zobaczyć bodaj dym wznoszący się” z Itaki, nad którą nie ma dla niego „nic bardziej słodkiego”. Żelazna wola powrotu na Itakę to antyczny pierwowzór odwiecznego ludzkiego dążenia i tęsknoty do domu, do rodzinnego ciepła, do ojczyzny. Jednak powrót do rodzimych stron wydaje się być niemożliwy, jego cel i sens wymykają się spod kontroli podróżnika.

Odyseusz - bohater antyczny

Woli powrotu Odysa przeciwstawiała się natura, bogowie, wrogowie niewidzialni i nieśmiertelni. To oni skazali go na wieloletnią tułaczkę. Gniewał się Posejdon, załoga okrętów itackich była nierozważna, nieprzychylne wiatry rozdzielały floty, ginęli towarzysze. Morskie wędrówki ciągnęły się przez rozległe obszary, miejscami fantastyczne (Hades, wyspa olbrzymów ludożerców, wyspa Syren), miejscami realne – takie jak Egipt, Kreta, Cypr, Sycylia. Zniesione podczas tej wyprawy cierpienia i bliskość śmierci spotęgowały spryt i ostrożność Odysa, wyostrzyły refleks, inteligencję, nauczyły jak dopasowywać się do różnych sytuacji, które wydawały się być bez wyjścia. Nie słabnął w nim ani duch, ani ciało. Tułał się po Morzu Śródziemnym przez kolejne dziesięć lat, a jego męcząca wyprawa przez obce krainy, stała się w naszej kulturze synonimem upartej wędrówki. Oto w jaki sposób antyczni twórcy rozumieli heroizm i patriotyzm. Każdy z bohaterów antycznej literatury odznaczał się niepospolitą odwagą, nadludzką siłą, męstwem i walecznością. Heroizm, podobnie jak patriotyzm był cechą pożądaną u każdego człowieka, co więcej – był dowodem na przenikanie się świata ludzi i bogów.

Artykuły powiązane

  • Jared Leto: Aktor i wokalista wspiął się po Empire State Building! Jared Leto: Aktor i wokalista wspiął się po Empire State Building!

    Jared Leto, znany nie tylko jako frontman zespołu Thirty Seconds To Mars, ale także utalentowany aktor, projektant mody i ikona stylu, ponownie udowadnia, że jest człowiekiem niezwykłym. Jego ostatnią wyjątkową próbą było historyczne zdobycie słynnego Empire State Building w Nowym Jorku. Czyż to nie jest fascynujące, gdy artysta wychodzi poza konwencje, by zdobyć szczyt słynnego drapacza chmur? Przyjrzyjmy się bliżej temu nietuzinkowemu wyczynowi.

  • Teatr współczesny: Realizacja Tadeusza Kantora – artysty totalnego Teatr współczesny: Realizacja Tadeusza Kantora – artysty totalnego

    U progu XX wieku europejski teatr współczesny przechodził intensywne przemiany, które w następnych latach nazwane zostały Wielką Reformą. Coraz więcej realizatorów sprzeciwiało się dominującej praktyce życia teatralnego – komercjalizacji, gwiazdorstwa, korupcji aktorów oraz hegemonii tekstu dramatycznego, któremu przedstawienie służyło jedynie za środek przekazu. Rozpoczęto zatem poszukiwania nowych form realizacji teatru u boku modernistycznej epoki. Odchodzono od realizmu wystawy. Ustanawiano reteatralizację teatru, teatru umownego czy poetyckiego teatru ogromnego (S. Wyspiański, 1904 rok).

  • Starożytny Rzym: Wyzwoleńcy Starożytny Rzym: Wyzwoleńcy

    W dniu wyzwolenia niewolnik stawał się wyzwoleńcem, a więc wolnym człowiekiem i obywatelem. Mógł od tej pory integrować się ze społeczeństwem, jednak zawsze dzielił go dystans od ludzi wolnych od urodzenia. Z jednej strony wyzwoleniec zobowiązany był do przestrzegania pewnych powinności i reguł, które nie dotyczyły innych obywateli. Z drugiej mógł często liczyć na wsparcie swojego byłego pana, czyli tzw. patrona.

  • Cesarstwo Rzymskie: Hełmy grzebieniowe
    Cesarstwo Rzymskie: Hełmy grzebieniowe

    Wśród wielu artefaktów z okresu starożytności, hełmy grzebieniowe Cesarstwa Rzymskiego wyróżniają się jako ikony militarnego rzemiosła i artyzmu. Pierwsze znaleziska tych hełmów datuje się na początek IV wieku n.e., a ich rozwój i zastosowanie odzwierciedlają zmieniającą się naturę rzymskiej wojny oraz wpływy kulturowe ówczesnego świata.

    Napisano poniedziałek, 04 grudzień 2023 11:30
  • Trzęsienia ziemi w Europie środkowej
    Trzęsienia ziemi w Europie środkowej

    Trzęsienia ziemi - naturalne katastrofy, które od zawsze wzbudzały strach i zdumienie ludzkości. Pomimo że środkowa Europa nie jest pierwszym miejscem, które przychodzi nam na myśl, gdy myślimy o sejsmicznych wstrząsach, ta część kontynentu ma swoją historię dotyczącą tego zjawiska. Ale jakie są jej źródła? Dlaczego tak się dzieje? Oto głębsze spojrzenie na trzęsienia ziemi w środkowej Europie.

    Napisano wtorek, 10 październik 2023 09:29
  • Barcelona 2017: Referendum i walka o niepodległość Katalonii
    Barcelona 2017: Referendum i walka o niepodległość Katalonii

    017 rok przyniósł dla Hiszpanii wyjątkowe wyzwanie, kiedy to serce kraju, Katalonia, podjęła decyzję o przeprowadzeniu referendum niepodległościowego. Barcelona stała się epicentrum konfliktu pomiędzy separatystami a rządem centralnym w Madrycie.

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 15:22
  • Afgańscy talibowie. Kim są?
    Afgańscy talibowie. Kim są?

    Kiedy słyszymy słowo "Talibowie", nasze myśli często przeskakują do wizji surowego reżimu islamskiego, kamienowania i zakazu dla kobiet uczestniczenia w życiu publicznym. Ale kim naprawdę są Talibowie? Jakie są korzenie tego ruchu i jakie oddziaływanie ma on na Afganistan i cały świat?

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 10:46
  • Co to jest Hezbollah?
    Co to jest Hezbollah?

    Bliski Wschód jest od wieków skomplikowanym regionem, w którym współistnieją różne kultury, religie i interesy polityczne. Jednym z najbardziej kontrowersyjnych i dyskusyjnych elementów współczesnej mozaiki politycznej tego regionu jest Hezbollah, libańska organizacja polityczno-wojskowa. Czy Hezbollah to bojownicy o wolność, czy może narzędzie w rękach większych graczy na Bliskim Wschodzie?

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 10:27
  • Co to jest Hamas?
    Co to jest Hamas?

    Bliski Wschód, kraina o złożonej historii, pełen konfliktów i sojuszy, przez wieki stanowił tło dla wielu znaczących wydarzeń na świecie. Jego geopolityczne znaczenie często bywa przysłonięte przez jedno z najbardziej kontrowersyjnych i nierozwiązanych konfliktów współczesności – konflikt izraelsko-palestyński. Jednym z kluczowych graczy w tej zawiłej rozgrywce jest Hamas. Ale kim lub czym właściwie jest Hamas? Czy można go jednoznacznie zdefiniować jako organizację terrorystyczną, czy też posiada on głębsze, bardziej złożone oblicze?

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 09:54
  • Konflikt izraelsko-palestyński: O co chodzi?
    Konflikt izraelsko-palestyński: O co chodzi?

    Bliski Wschód, krzyżówka cywilizacji, jest świadkiem licznych konfliktów od setek lat. Jeden z nich, konflikt izraelsko-palestyński, jest szczególnie doniosły, dotykając serc i umysłów ludzi na całym świecie. Z korzeniami sięgającymi początków XX wieku, ta walka o ziemię, tożsamość i suwerenność stała się jednym z najbardziej zapalnych i trudnych do rozwiązania sporów międzynarodowych.

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 09:40
  • Cesarze Rzymscy: Rządy, dokonania i najważniejsi z nich
    Cesarze Rzymscy: Rządy, dokonania i najważniejsi z nich

    Cesarze rzymscy byli władcami Imperium Rzymskiego, które kontrolowało większość Europy, część Afryki i Azji. Imperium to było jednym z największych i najpotężniejszych w historii świata, a cesarze, którzy rządzili nim przez wieki, wpłynęli na historię, kulturę i społeczeństwo na całym świecie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej cesarzom rzymskim, ich rządom, dokonaniom i wpływowi na historię.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 16:00
  • Starożytny Rzym: Wojny z Barbarzyńcami
    Starożytny Rzym: Wojny z Barbarzyńcami

    Starożytny Rzym był jednym z największych i najpotężniejszych imperiów w historii. Jednym z kluczowych elementów jego sukcesu była siła i potęga armii rzymskiej, która przyczyniła się do podboju i kontrolowania wielu terenów na całym świecie. Jednakże, Rzym był też obiektem inwazji i ataków ze strony różnych ludów barbarzyńskich, co skłoniło do wielu wojen. W tym artykule przyjrzymy się bliżej wojnom Starożytnego Rzymu z barbarzyńcami, ich przyczynom, przebiegowi i skutkom.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 15:55
  • Starożytny Rzym: Armia - historia, znaczenie i organizacja
    Starożytny Rzym: Armia - historia, znaczenie i organizacja

    Armia rzymska była jednym z najważniejszych w historii świata. W Starożytnym Rzymie była to instytucja, która pełniła wiele różnorodnych funkcji, w tym ochronę terytorium, obronę granic, ale także zdobywanie nowych terenów i ekspansję terytorialną. W tym artykule przyjrzymy się bliżej historii, znaczeniu i organizacji armii rzymskiej.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 15:50
  • Oktawian August: Pierwszy cesarz Rzymu
    Oktawian August: Pierwszy cesarz Rzymu

    Oktawian August, znany również jako Augustus, był pierwszym cesarzem rzymskim i jednym z najbardziej wpływowych władców w historii świata. Jego rządy trwały od 27 p.n.e. do 14 n.e., a jego wpływ na kulturę, literaturę, architekturę i politykę  widoczny jest aż do dzisiaj.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 16:06
  • Starożytny Rzym: Kim byli gladiatorzy?
    Starożytny Rzym: Kim byli gladiatorzy?

    Gladiatorzy byli jednymi z najbardziej kultowych postaci w Starożytnym Rzymie. Znani z walk na arenie, byli uważani za symbole siły, męstwa i odwagi. Jednak ich historia i znaczenie były o wiele bardziej złożone i różnorodne niż tylko walki na arenie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej historii i znaczeniu gladiatorów w Starożytnym Rzymie.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 15:40
  • Teatr współczesny: Realizacja Tadeusza Kantora – artysty totalnego
    Teatr współczesny: Realizacja Tadeusza Kantora – artysty totalnego

    U progu XX wieku europejski teatr współczesny przechodził intensywne przemiany, które w następnych latach nazwane zostały Wielką Reformą. Coraz więcej realizatorów sprzeciwiało się dominującej praktyce życia teatralnego – komercjalizacji, gwiazdorstwa, korupcji aktorów oraz hegemonii tekstu dramatycznego, któremu przedstawienie służyło jedynie za środek przekazu. Rozpoczęto zatem poszukiwania nowych form realizacji teatru u boku modernistycznej epoki. Odchodzono od realizmu wystawy. Ustanawiano reteatralizację teatru, teatru umownego czy poetyckiego teatru ogromnego (S. Wyspiański, 1904 rok).

    Napisano środa, 15 marzec 2023 13:22
  • Starożytny Rzym: Wyzwoleńcy
    Starożytny Rzym: Wyzwoleńcy

    W dniu wyzwolenia niewolnik stawał się wyzwoleńcem, a więc wolnym człowiekiem i obywatelem. Mógł od tej pory integrować się ze społeczeństwem, jednak zawsze dzielił go dystans od ludzi wolnych od urodzenia. Z jednej strony wyzwoleniec zobowiązany był do przestrzegania pewnych powinności i reguł, które nie dotyczyły innych obywateli. Z drugiej mógł często liczyć na wsparcie swojego byłego pana, czyli tzw. patrona.

    Napisano czwartek, 16 luty 2023 18:40
  • Heroizm i patriotyzm w antyku
    Heroizm i patriotyzm w antyku

    Heroizm czyli bohaterstwo i poświęcenie dobrej sprawie oraz patriotyzm czyli oddanie własnej ojczyźnie to postawy widoczne już w wiekach starożytnych. Były one jednak rozumiane nieco inaczej niż współcześnie, bowiem w antyku heroizm cechował nieliczne jednostki, ludzi pięknych i młodych, niemal półbogów, a pojęcie patriotyzmu było wysunięte na pierwszy plan – obrona godności własnego narodu była sprawa nadrzędną.

    Napisano wtorek, 17 styczeń 2023 15:14
  • Wojna polsko-bolszewicka 1919-1921: Bitwa Warszawska
    Wojna polsko-bolszewicka 1919-1921: Bitwa Warszawska

    W listopadzie 1918 r. Polska odzyskała niepodległości, lecz walka o ostateczny kształt jej granic trwała nadal. Najbardziej znaczące były działania skierowane przeciwko bolszewickiej Rosji. Batalia ta trwała od lutego 1919 r. do października 1920 r., a jej celem, oprócz walki o granicę, było powstrzymanie fali rewolucyjnej grożącej całej Europie.

    Napisano czwartek, 12 styczeń 2023 14:23
  • Integracja Europejska: Jak to było?
    Integracja Europejska: Jak to było?

    W latach okupacji hitlerowskiej w Europie, w państwach Wielkiej Koalicji rodziły się idee nowego ukształtowania sytuacji europejskiej. Największą aktywność w tym zakresie wykazywali politycy brytyjscy i ruch paneuropejski z centralą, zlokalizowaną w czasie wojny w Nowym Jorku. Natomiast w Londynie powstawały idee unii brytyjsko-francuskiej, polsko-czechosłowackiej i grecko-jugosłowiańskiej.

    Napisano środa, 14 grudzień 2022 11:55
  • II wojna światowa: Kampania wrześniowa 1939
    II wojna światowa: Kampania wrześniowa 1939

    „My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedna rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenna: tą rzeczą jest honor.” Te słowa wypowiedział na kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej minister spraw zagranicznych Józef Beck.

    Napisano czwartek, 01 wrzesień 2022 03:37
  • Karol Marks - najniebezpieczniejszy ekonomista w historii. Życie i tezy. Filmy z wykładów.
    Karol Marks - najniebezpieczniejszy ekonomista w historii. Życie i tezy. Filmy z wykładów.

    Karol Marks. Jego dzieła na zawsze zmieniły historię Europy i świata. Skala, jaką osiągnął jego wpływ, zapewne przekroczyłaby jego wszelkie oczekiwania. Przez innego wybitnego filozofa, Paula Ricouera, nazywany mistrzem podejrzenia. Co kryje się pod tym terminem? "Mistrzowie podejrzenia" to inaczej mówiąc ci, którzy nie bali się zakwestionować idei wywodzących się z tradycji myślowej, w której żyli, nierzadko całkowicie zmieniając sposób patrzenia na świat.

    Napisano sobota, 08 styczeń 2022 18:08
  • 3 sylwetki szalonych kobiet II RP - Pola Negri, Tamara Łempicka i Halina Konopacka
    3 sylwetki szalonych kobiet II RP - Pola Negri, Tamara Łempicka i Halina Konopacka

    Rola kobiet w życiu politycznym i społecznym znacznie zyskała na sile w II RP, czyli tuż po odzyskaniu niepodległości. 28.11.1918 stał się dniem, w którym kobiety otrzymały prawa wyborcze i już w kolejnych wyborach parę kobiet pojawiło się w polskim Sejmie jak Gabriela Balicka-Iwanowska z ramienia partii narodowych czy też Zofia Sokolnicka.

    Napisano niedziela, 05 wrzesień 2021 12:40