Rycerze w Iliadzie
W eposie Homera, "Iliadzie" opisane zostało życie starożytnej, rycerskiej elity. Homer opisuje szlachetnych rycerzy, których niezbędnym elementem było szlacheckie pochodzenie. Potężni, silni mężczyźni byli wysocy ponad ludzką miarę. Przez całe życie walczyli o swoją pozycję z bronią w ręku, musieli więc być odważni, a zarzut tchórzostwa był w ich kulturze największą obelgą. Centralnym rysem homerowego bohatera jest dbałość o cześć, pragnienie wyróżnienia i sławy, wywalczanie sobie supremacji. Zetknięcie się dwóch rycerzy jest u Homera stale połączone z licytacją, kto lepszy.
Pojedynki w antyku
Pojedynek w kulturze starożytnych Greków stanowił poważny rozdział w życiu ludzkim. Prowokowała go prywatna potrzeba pomsty. Dlatego pomsta Achillesa za zabójstwo przyjaciela Patroklesa była świadectwem jego lojalności, jego wierności w przyjaźni. Hektor i Achilles przedstawieni zostają z wyliczeniem wszystkich swoich dostojnych przodków, pośród których - w przypadku Achillesa - znajdują się także bogowie. Obaj wyróżniali się męstwem, walecznością, odwagą. Hektor opanowywał w sobie nienawiść do wrogów, nie ulegał emocjom, walczył rozważnie. Doskonale wiedział, że podczas pojedynku z herosem zostanie pokonany, postanowił jednak walczyć do końca. To Hektor tuż przed rozpoczęciem walki zaproponował ustalenie warunków pojedynku - zwycięzca miał poszanować ciało pokonanego. Achilles nie zgodził się mimo tego, że w tamtej kulturze wrażliwość na okazywaną sobie cześć była ogromna.
Rola greckich bogów
Warto zwrócić uwagę na to, że bohaterom sprzyjają bogowie - Atena zapewnia Achillesa o swojej pomocy, rozbudza w nim jeszcze większą zawziętość w ściganiu Hektora. Pojedynek tych obu ma miejsce za murami Troi, którą najpierw trzykrotnie okrążają. Achilles porównany zostaje do drapieżnego orła, a uciekający przed ogromnym herosem Hektor do płochliwej gołębicy. Nad walką czuwają bogowie - już z góry ustalone zostaje, że śmierć poniesie Hektor. Antyczny patriotyzm doskonale przedstawiony został w opisie wojny trojańskiej do której doszło po tym, jak książę trojański, Parys, porwał królowi Sparty, Menelaosowi, jego żonę - Helenę. Najpiękniejsza Greczynka stała się kością niezgody - wszystko to działo się zgodnie z planem Zeusa, który chciał w ten sposób zainicjować wojnę, która zahamowałaby rozprzestrzenianie się ludności Troi. Parys porwał Helenę i zawiózł ją do Troi. Posłowie greccy domagający się oddania Heleny zostali odprawieni, wkrótce potem jednak wrócili ukryci w drewnianym koniu trojańskim. Wszyscy dzielni wojownicy: Odyseusz, Achilles, Agamemnon, Diomedes, Nestor pragną walczyć w obronie Grecji, a ich zapał przez lata próbują studzić przeciwności losu i bogowie, którzy spowalniają wyprawę. Odyseusz to fundamentalna postać kultury europejskiej.
Patriotyzm w starożytnej literaturze
To pierwowzór patrioty - podróżnika, wiecznego wędrowca, tułacza. Odyseusz był władcą małej skalistej wyspy Itaki, położonej na Morzu Jońskim. Na wezwanie króla Agamemnona wyruszył na wojnę przeciwko Troi. W domu pozostawił żonę z nowo narodzonym synkiem. Wyprawa wojenna ciągnęła się przez dziesięć lat. Odyseusz był rozważny, odważny i sprawny fizycznie, to on podsunął pomysł budowy drewnianego konia. Po zagładzie Troi, złupieniu Achiwi i zdobyciu Ilionu, natychmiast postanawia powrócić na rodzimą wyspę. Pragnie „zobaczyć bodaj dym wznoszący się” z Itaki, nad którą nie ma dla niego „nic bardziej słodkiego”. Żelazna wola powrotu na Itakę to antyczny pierwowzór odwiecznego ludzkiego dążenia i tęsknoty do domu, do rodzinnego ciepła, do ojczyzny. Jednak powrót do rodzimych stron wydaje się być niemożliwy, jego cel i sens wymykają się spod kontroli podróżnika.
Odyseusz - bohater antyczny
Woli powrotu Odysa przeciwstawiała się natura, bogowie, wrogowie niewidzialni i nieśmiertelni. To oni skazali go na wieloletnią tułaczkę. Gniewał się Posejdon, załoga okrętów itackich była nierozważna, nieprzychylne wiatry rozdzielały floty, ginęli towarzysze. Morskie wędrówki ciągnęły się przez rozległe obszary, miejscami fantastyczne (Hades, wyspa olbrzymów ludożerców, wyspa Syren), miejscami realne – takie jak Egipt, Kreta, Cypr, Sycylia. Zniesione podczas tej wyprawy cierpienia i bliskość śmierci spotęgowały spryt i ostrożność Odysa, wyostrzyły refleks, inteligencję, nauczyły jak dopasowywać się do różnych sytuacji, które wydawały się być bez wyjścia. Nie słabnął w nim ani duch, ani ciało. Tułał się po Morzu Śródziemnym przez kolejne dziesięć lat, a jego męcząca wyprawa przez obce krainy, stała się w naszej kulturze synonimem upartej wędrówki. Oto w jaki sposób antyczni twórcy rozumieli heroizm i patriotyzm. Każdy z bohaterów antycznej literatury odznaczał się niepospolitą odwagą, nadludzką siłą, męstwem i walecznością. Heroizm, podobnie jak patriotyzm był cechą pożądaną u każdego człowieka, co więcej – był dowodem na przenikanie się świata ludzi i bogów.
