Geneza hełmów grzebieniowych
W końcu III wieku n.e. doszło do znaczącego przełomu w projektowaniu hełmów rzymskich. Wcześniejsze typy, wywodzące się z projektów celtyckich, zostały zastąpione przez nowe formy, które wywodziły się z Imperium Sasanidów. Świadectwem wpływu Sasanidów jest hełm znaleziony w Dura Europos, należący prawdopodobnie do wojownika sasanidzkiego z III wieku.
Różnorodność konstrukcji
Rzymianie w swojej armii przyjęli dwa główne typy konstrukcji hełmów: hełmy grzebieniowe oraz hełmy Spangenhelm, pochodzące prawdopodobnie od Sarmatów. Najwcześniejszym potwierdzonym przykładem hełmu grzebieniowego jest hełm z Richborough, datowany na około 280 n.e.
Budowa hełmów grzebieniowych
W odróżnieniu od wcześniejszych hełmów rzymskich, czaszka hełmu grzebieniowego składała się z więcej niż jednego elementu. Można je podzielić na dwa typy: bipartytowy (typ Intercisa) i kwadripartytowy (typ Berkasovo).
Typy i cechy charakterystyczne
Hełmy bipartytowe charakteryzują się dwuczęściową czaszką połączoną centralnym grzebieniem. Drugi typ, kwadripartytowy, składa się z czterech części połączonych centralnym grzebieniem. Wiele przykładów tych hełmów posiada także nasale (ochronę nosa).
Ozdobne detale
Większość znalezionych przykładów hełmów grzebieniowych posiada ślady srebrzenia żelaza lub pokrycia drogocennym srebrnym lub złotym blachami, co świadczy o wysokim statusie właściciela. Dodatkową dekorację stanowią często szklane kamienie, jak w przypadku hełmu Berkasovo-I.
Użycie w armii rzymskiej
Hełmy grzebieniowe były używane zarówno przez piechotę, jak i kawalerię. Przykłady takie jak hełm z Deurne, z napisem odnoszącym się do jednostki kawalerii equites stablesiani, potwierdzają tę hipotezę. Jednakże oba typy hełmów są przedstawiane jako noszone przez piechotę i kawalerię w sztuce rzymskiej.
Trwałość i ewolucja
Hełmy grzebieniowe były używane aż do początku V wieku n.e. Ich wpływ widoczny jest w hełmach używanych przez germańskie państwa Zachodniej i Północnej Europy we wczesnym średniowieczu, jak anglosaski hełm z Coppergate.
Hełmy grzebieniowe jako symbol starożytnego rzemiosła i wojny
Hełmy grzebieniowe Cesarstwa Rzymskiego, ze swoją skomplikowaną konstrukcją i bogatą dekoracją, stanowią nie tylko przykład starożytnego rzemiosła, ale także świadectwo zmian w wojskowości i kulturze tamtego okresu. Ich wpływ i dziedzictwo, trwające długo po upadku Rzymu, podkreślają ich znaczenie w historii militarnej. Zobacz także - Cesarze Rzymscy.