W 2016 roku lider al-Nusry, Abu Mohammed al-Jawlani, ogłosił zerwanie więzi z al-Kaidą, co doprowadziło do przekształcenia grupy w Hayat Tahrir al-Sham. Rebranding miał na celu poprawienie wizerunku na arenie międzynarodowej i budowanie wrażenia bardziej umiarkowanej siły polityczno-militarnej. HTS dążyło do uzyskania większego poparcia wśród lokalnej ludności oraz do zminimalizowania izolacji ze strony społeczności międzynarodowej.
Struktura i przywództwo
HTS jest organizacją dobrze zorganizowaną i dyscyplinowaną. Na jej czele stoi Abu Mohammed al-Jawlani, którego kariera rozpoczęła się w strukturach al-Kaidy w Iraku. Jawlani był jednym z głównych strategów grupy, który odegrał kluczową rolę w budowie jej struktury militarnej i politycznej.
Organizacja HTS jest podzielona na kilka sekcji, w tym dowództwo wojskowe, odpowiedzialne za operacje zbrojne, oraz administrację cywilną, która zarządza terenami kontrolowanymi przez grupę. HTS utworzyło nawet własny rząd – tzw. Syryjski Rząd Zbawienia, który wdraża prawo szariatu i kontroluje kluczowe sektory życia publicznego, takie jak edukacja, służba zdrowia i gospodarka.
Działalność w wojnie domowej
HTS odegrało kluczową rolę w wielu bitwach wojny domowej w Syrii. Ich największym sukcesem militarnym była kontrola nad północno-zachodnimi prowincjami kraju, w tym Idlibem i częściami Aleppo. W regionie tym HTS udało się pokonać zarówno siły rządowe, jak i konkurencyjne grupy rebelianckie, takie jak Państwo Islamskie (ISIS) czy inne oddziały powiązane z al-Kaidą.
Grupa była odpowiedzialna za liczne operacje zbrojne przeciwko armii syryjskiej, w tym ofensywy na Hama i Homs. W ich arsenale znalazły się zaawansowane taktyki partyzanckie oraz zdolność do szybkiego mobilizowania sił w odpowiedzi na zmieniające się warunki na froncie. Jednak działalność HTS była również krytykowana za brutalność – w tym za egzekucje syryjskich żołnierzy i cywilów oskarżanych o kolaborację z reżimem al-Asada.
Relacje z sojusznikami i rywalami
HTS zyskało znaczenie dzięki zdolności do budowania sojuszy oraz eliminacji rywali. Grupa współpracowała z innymi organizacjami rebelianckimi, takimi jak Free Syrian Army (FSA), choć różnice ideologiczne często prowadziły do napięć. Z drugiej strony HTS walczyło z ekstremistycznymi ugrupowaniami, takimi jak Państwo Islamskie, eliminując ich wpływy w kontrolowanych przez siebie regionach.
Turcja odegrała istotną rolę w relacjach z HTS, choć jej polityka była ambiwalentna. Z jednej strony Ankara wspierała ugrupowania sprzymierzone z HTS, takie jak Syryjska Armia Narodowa (SNA), z drugiej próbowała ograniczyć wpływy HTS w regionie, aby uniknąć międzynarodowej krytyki.
Administracja cywilna i prawo szariatu
Jednym z wyróżników HTS jest ich zdolność do zarządzania terenami, które znajdują się pod ich kontrolą. Syryjski Rząd Zbawienia, utworzony przez HTS, wdraża prawo szariatu w codziennym życiu mieszkańców. Grupa kontroluje kluczowe instytucje publiczne, w tym szkoły, szpitale i infrastrukturę transportową.
Jednak takie działania spotkały się z ostrą krytyką ze strony międzynarodowych organizacji praw człowieka, które oskarżają HTS o naruszanie praw obywatelskich i brutalne represje wobec przeciwników politycznych.
Międzynarodowe reakcje i status prawny
HTS jest uznawane za organizację terrorystyczną przez ONZ, USA, Wielką Brytanię, Turcję i wiele innych państw. Sankcje nakładane na członków HTS oraz związane z nimi podmioty finansowe mają na celu izolowanie grupy i ograniczanie jej zdolności operacyjnych.
Mimo że HTS stara się zmienić swój wizerunek, organizując wywiady medialne i deklarując umiarkowane cele polityczne, społeczność międzynarodowa pozostaje sceptyczna. Wielu obserwatorów uważa, że grupa nadal kieruje się ekstremistyczną ideologią, która jest sprzeczna z demokratycznymi wartościami.
Znaczenie HTS dla przyszłości Syrii
Hayat Tahrir al-Sham odgrywa kluczową rolę w obecnym konflikcie syryjskim. Ich wpływy w północno-zachodniej Syrii oraz zdolność do zarządzania regionem sprawiają, że są jednym z głównych aktorów politycznych i militarnych w kraju. Jednak ich przyszłość zależy od zdolności do adaptacji w zmieniającym się środowisku międzynarodowym oraz wewnętrznym.
HTS stoi przed dylematem: czy pozostać radykalnym ugrupowaniem zbrojnym, czy przekształcić się w bardziej akceptowalną siłę polityczną? Bez względu na wybór, ich działania będą miały znaczący wpływ na kształtowanie przyszłości Syrii oraz stabilność regionu Bliskiego Wschodu.
Źródło: TheSun, Elpais, BBC, Wikipedia, Aljazeera,
