sobota, 09 styczeń 2021 18:57

Sztuka średniowiecza

Napisał
Sztuka średniowiecza Sztuka średniowiecza

Średniowiecze często określane jest jako wieki ciemne czy też czas upadku kultury, sztuki i nauki. Epoka ta kojarzy się z zacofaniem i zabobonami. Czy jednak tak było naprawdę? Żyjący w XIV w. włoski poeta Petrarka znany ze swoich sonetów do Laury, uważał, że po okresie światła (za jaki uważał antyk) nastał okres ciemności a więc średniowiecze. Sama nazwa głównego nurtu w sztuce średniowiecznej a więc gotyku, także jest nazwą mającą negatywne konotacje.


Została ona bowiem stworzona przez teoretyka historii sztuki Giorgio Vasariego, który to nazywając w ten sposób styl sztuki średniowiecznej nawiązywał do barbarzyńskiego plemienia Gotów, którzy przyczynili się do upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego. Określenie to ma zatem podkreślać barbarzyński, prymitywny charakter stylu gotyckiego.
Chcąc poznać, ale przede wszystkim zrozumieć sztukę średniowiecza, należy najpierw zbadać samo średniowiecze, społeczeństwo tych czasów, zwyczaje panujące w tej epoce oraz mentalność żyjących w niej ludzi.

 

Datacja

 

W szkole często uczymy się konkretnych dat, które są pewną umowną cezurą początku i końca średniowiecza, jest to zatem odpowiednio upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego w 476 r. oraz odkrycie Ameryki przez Kolumba w 1492 r. Datacja jest jednak rozmaita, część historyków za koniec średniowiecza przyjmuje np. upadek Konstantynopola w 1453 r. czy początek reformacji w 1517 r.
Istotną rzeczą jest uzmysłowienie sobie iż przechodzenie z epoki do epoki jest płynne, nie można iść spać w starej a obudzić się w nowej. Jest to proces, który często trwa kilkaset lat. Średniowiecze to okres obejmujący mniej więcej 1000 lat, jest zatem całkowicie naturalne, że mówiąc o tej epoce, nie wolno nam używać pewnych uproszczeń, czy uogólnień. Warto pamiętać także, że rozwój sztuki, czy nauki następował w różnym stopniu i tempie w zależności od miejsca na mapie Europy. Nawet patrząc w skali nam najbliższej a więc ziem polskich, należy wspomnieć o okresie prawie 200 letniego rozbicia dzielnicowego. Inaczej sztuka rozwijała się na Śląsku, inaczej w Małopolsce, a jeszcze w inny sposób w Wielkopolsce.

 

Rola chrześcijaństwa

 

Choć nie jesteśmy w stanie wskazać jednego zdarzenia, które zapoczątkowało epokę średniowiecza, to niewątpliwie bez cienia wątpliwości możemy określić iż swoistym spiritus movens sztuki średniowiecza było powstanie i rozwój chrześcijaństwa. Religia ta stała się czymś więcej niż wyznaniem a teocentryczny światopogląd średniowiecza wywarł ogromny wpływ na jego sztukę. Chrześcijaństwo zostało pewnego rodzaju spoiwem, które łączyło społeczeństwo.

Średniowiecze jest zatem czasem jedności kulturowej, która została wytworzona wokół chrześcijaństwa. A chrześcijańską cywilizację średniowieczną nazwiemy Christianitas.
W średniowieczu nie istnieje bowiem relacja państwo-kościół, jest to jeden organizm.
Pytanie jedynie kto jest jego głową. Często królowie wydawali prawa dotyczące wprost kościoła. Np. Karol Wielki decydował co ma być wykładane na katechezie. Bolesław Chrobry przewidywał z kolei kary za łamanie przepisów kościelnych.
W średniowieczu kościół pełnił wiele funkcji, które dzisiaj należą do państwa. Np. prawie całe szkolnictwo oraz szpitalnictwo było zakładane przez kościół.
W epoce tej czas wyznaczały dzwony kościelne, ludzie wyznaczali sobie zadania, które powinni ukończyć przed jutrznią lub nieszporami.

Wiedząc już, jak silny wpływ religia chrześcijańska wywarła na społeczeństwo średniowiecznej Europy, nie powinno budzić naszego zdziwienia, iż sztuka średniowiecza była właściwie całkowicie podporządkowana chrześcijaństwu, pełniła zatem głównie funkcje praktyczną.

Myśląc o twórcach sztuki średniowiecznej, bardziej niż o artystach mówimy o rzemieślnikach, wyróżniamy np. warsztat śląski czy małopolski. Choć wyróżniamy niektórych twórców średniowiecznych jak Wit Stwosz, Robert Campin czy Peter Parler to o większości z nich nie jesteśmy w stanie nic powiedzieć. W średniowieczu dzieł nie tworzy się bowiem dla własnej chwały lecz ,,Ad maiorem Dei gloriam”, a więc ,,Na większą chwałę Bożą”. Dopiero w następnej epoce, Odrodzeniu, sława stanie się motorem napędowym twórców. W miejsce pobożnej pokory średniowiecznej pojawi się ludzka pycha. Artyści nie będą tworzyć dla uwielbienia Stwórcy lecz dla opinii i uznania współczesnych oraz potomnych.

Wróćmy jednak do średniowiecza. Celem sztuki w tym okresie jest rozpowszechnienie i umocnienie wiary w Jezusa Chrystusa, a więc umożliwienie jej odbiorcom (wiernym), lepsze, dogłębniejsze obcowanie z wiarą i zrozumienie jej prawd. Sztuka pełniła zatem cele dydaktyczne, miała być swego rodzaju biblią dla nieumiejących czytać, przemawiać do mas, pouczać ich i sugerować idee.
W tym miejscu wspomnieć należy o często błędnym rozumieniu określenia Biblia Pauperum, które dziś funkcjonuje jako biblia dla ubogich, a więc tzw. biblia obrazkowa, która objaśniać miała prawdy wiary, osobom nie potrafiącym czytać. W rzeczywistości był to przeznaczony dla teologów skrót biblijnego przekazu dziejów Zbawienia oraz wzornik dla artystów.

 

Style sztuki średniowiecznej

 

Gdy mówimy o sztuce średniowiecza mamy na myśli przede wszystkim styl romański, ukształtowany w Europie zachodniej między X a XIII w. oraz powstały we Francji styl gotycki przypadający na XII-XV w. Przy czym znów należy wspomnieć iż stosowanie tego typu cezur jest mocno orientacyjne. Kiedy bowiem we Włoszech w XV w. zaczyna rodzić się renesans to na ziemiach polskich w pełni rozkwita gotyk.
Z kolei wiele z dzieł wczesnorenesansowego np. niderlandzkiego twórcy Hansa Memlinga, specjaliści uznają za późnogotyckie. Takie przykłady można mnożyć. Dlatego nie warto używać sztywnego podziału czasowego.

 

  • Styl romański

 

Styl romański dominował głównie w architekturze, której to podporządkowana została rzeźba oraz malarstwo. Budowle romańskie miały przede wszystkim charakter sakralny oraz obronny. Budynki te były przysadziste, charakteryzowały się grubymi murami, prostą formą, ograniczoną liczbą zdobień, małymi oknami, które wpuszczały niewielką ilość światła do mrocznych wnętrz. Sklepienie budowli romańskiej nazywamy sklepieniem kolebkowym, a więc o kształcie walca, lub krzyżowym, czyli skrzyżowanymi dwoma kolebkami, tworzącymi krzyż. Takie sklepienia wymagały podparcia przez grube mury. Przykładem budowli romańskiej może być opactwo Saint-Georges-de-Boscherville w Normandii.

Rzeźba romańska najczęściej tworzona była z kamienia, czasem z brązu lub też drewna. Wypełniała ona puste miejsca w zagłębieniach muru tympanonach lub portalach. Dopiero w wieku XI rzeźba odrywa się od architektury i powstaje idea posągu. Jeśli zaś chodzi o malarstwo to popularnością cieszyły się mozaiki. Do dziś ich pozostałości możemy znaleźć na terenie Włoch, gdzie tworzone były najczęściej (np. Palermo, Wenecja).
Dla rzeźby romańskiej ważne były także dzieła złotnicze. Od wieków istniał kult relikwii, powstawały zatem relikwiarze, często odzwierciedlające ich zawartość, np. w kształcie głowy, zawierający fragmenty czaszki świętego (taki typ relikwiarza zwano hermą).

 

  • Styl gotycki

 

Dzięki zastosowaniu nowych rozwiązań w architekturze, przede wszystkim sklepienia krzyżowo-żebrowego, rozwija się styl gotycki. Takie sklepienie pozwala na duże węższe, cieńsze ściany. Budowle stają się wysokie, smukłe, monumentalne. Ogromne okna, często zajmujące całe ściany wypełnione zostają witrażami, przez które do kościołów wlewa się dużo światła. Charakterystyczne dla stylu gotyckiego jest także stosowanie łuku ostrego oraz bogato zdobionych portali. Przykładem architektury gotyckiej może być Katedra Notre Dame w Reims.

Jak już wcześniej zostało to przedstawione, w czasie stylu gotyckiego rzeźba rozwija się jako osobny byt, posąg. Wciąż jednak mocno związana jest z architekturą, dlatego często wykorzystywano takie posągi np. jako ozdobę katedr. Zazwyczaj przedstawiały one figury świętych czy też Matkę Bożą. Twórcy dążą do realistycznego przedstawiania postaci, właściwych proporcji oraz naturalności gestów.

Jednym z najbardziej znanych przedstawień rzeźbiarskich, rozpowszechnionym w okresie gotyku, jest rzeźba, zwana Pietą. Nazwa ta pochodzi z języka włoskiego i oznacza miłosierdzie. Typ ten ukazuje martwego Jezusa Chrystusa, spoczywającego na kolanach opłakującej go Matki. Najstarsze przedstawienia Piety pochodzą z początku XIV w. z terenu Niemiec i w okresie późnego średniowiecza rozpowszechniły się w całej Europie. W Polsce najstarszą rzeźbą tego typu jest Pieta z Lubiąża, znajdująca się obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.

 

  • Symbolika

 


Obrazy średniowieczne są obrazami tablicowymi, były bowiem malowane na podłożu drewnianym, złożonych z kilku desek, złączonych ze sobą i obrabianych. Na zagruntowaną deskę nakładano rysunek kreskowy, czarną farbą lub tuszem, określano kontur i cienie. Nie znano jeszcze malarstwa sztalugowego.
W malarstwie średniowiecznym dominuje symbolika, alegoria, najważniejsza postać jest tą największą, zło jest przedstawione jako brzydkie, oprawcy świętych mają powykręcane twarze, palce wychodzą z ich dziurawych butów, Judaszowi na ramieniu siada diabeł lub do ust wpada mucha. Bardzo ważna jest także symbolika prawej oraz lewej strony. Prawa to ta, która odnosi się do strefy sacrum, dlatego ukrzyżowany Jezus zwraca swą głowę w prawą stronę, jego prawa noga przybita jest nad lewą. W większości przedstawień malarskich po prawej stronie znajdziemy tzw. dobrego łotra – Dyzmę. Strona zaś lewa kojarzona jest z grzechem, przemijaniem. Do dziś o osobie szlachetnej mówi się jako o prawym człowieku a podejrzane sprawy nazwiemy lewymi interesami.
Innymi często pojawiającymi się symbolami w sztuce średniowiecznej jest np. ptak szczygieł oraz owoc granatu, oba zapowiadające męczeństwo Jezusa.

 

  • Doloryzm

 

Twórcy średniowieczni z upodobaniem przedstawiają także sceny męczeństwa, tortur, krew, zdeformowane ciała Chrystusa i świętych. Taki nurt w sztuce nazwiemy doloryzmem, od łacińskiego słowa dolor – oznaczającego ból, cierpienie. Prąd ten rozwinięty głównie w XIV w. eksponował kult Męki Pańskiej oraz Matki Boskiej Bolesnej. Najbardziej znanym polskim utworem należącym do tego nurtu jest Lament świętokrzyski.
Dla wielu osób przyzwyczajonych do wizerunku Chrystusa ukrzyżowanego, ze spuszczoną głową i zamkniętymi oczami może być zaskoczeniem w jaki sposób czyniono to w czasach sztuki romańskiej. Chrystus był wtedy często przedstawiany w czerwonym, królewskim płaszczu, z głową uniesioną do góry. Na krzyżu, lecz tryumfujący. To styl gotycki przynosi przedstawienia Chrystusa ukrzyżowanego znane do dziś. Istnieje jednak pewna różnica, bowiem rozmiłowani w epatowaniu cierpieniem twórcy gotyku, przedstawiają często Jezusa gęsto pokrytego krwią, zdeformowanego, niesamowicie umęczonego. Takie przedstawienia miały oddziaływać na wiernych.

 

  • Przeżywanie wiary

 

Znów powiedzieć należy o społeczeństwie średniowiecza, które pragnęło obcować z wiarą, oraz prawdziwie ją przeżywać. Taka postawa przyczyniła się do rozwinięcia misterium, a więc formy dramatu, prezentacji scen biblijnych oraz żywotów świętych. Były one zatem spełnieniem oczekiwań wiernych, którzy domagali się w pewnym sensie osobistego uczestnictwa w najważniejszych momentach związanych z życiem Chrystusa i świętych. Najczęściej były to rozbudowane inscenizacje drogi krzyżowej.
Szczególną rolę pełniły także nastawy ołtarzowe, z łaciny retabulum, a więc dekoracja ołtarza w kościele. W gotyku wykształca się typ nastawy, zwanej ołtarzem szafiastym, nazwa ta nie jest przypadkowa, wyglądam przypominał on bowiem szafę. Najbardziej znanym typem takiej nastawy jest ołtarz Wita Stwosza, znajdujący się w Kościele Mariackim. Centralną część stanowiła skrzynia, tzw. kwatera główna, do której na zawiasach przymocowane były skrzydła, czasem dwa, cztery lub jeszcze wiecej. Skrzydła te otwierane były na szczególne okazje, przede wszystkim w niedziele. Nastawy te pełniły funkcję paraliturgiczną, pokryte malowidłami i płaskorzeźbami, przedstawiały wizerunki świętych, czy sceny z życia Chrystusa.

Szczególną czcią otaczano w średniowieczu Czternastu Świętych Wspomożycieli.
Do świętych tych należą m.in. św. Jerzy, .św. Krzysztof, św. Dorota, św. Barbara czy też św. Małgorzata. Zwracano się do nich w różnych potrzebach, np. podczas wojen czy epidemii obficie występujących w średniowiecznej Europie. Większość z Czternastu Świętych Wspomożycieli żyła na przełomie III i IV w. w czasach prześladowań chrześcijan. W średniowieczu powstało o nich wiele legend. Często rzeźby z ich wizerunkami ozdabiały nastawy ołtarzowe.

Potrzeba przeżywania wiary była wśród społeczeństwa średniowiecza tak ogromna, że bardzo często twórcy wykonywali także rzeźby przedstawiające postacie niewchodzące w skład kanonu biblijnego. Dobrym przykładem są wizerunki św. Anny, babci Jezusa, przedstawianej w typie św. Anny Nauczającej lub też św. Anny Samotrzeć. Pojawiała się ona jedynie w apokryfach, a więc księgach o tematyce biblijnej, nieuważanych jednak za napisane pod wpływem Ducha Świętego.

 

  • Gotyk międzynarodowy

 

W późnym okresie stylu gotyckiego, około początku XV w. rozwija się tzw. gotyk międzynarodowy, niekiedy zwany także stylem dworskim, pięknym. Dzięki co raz częstszym kontaktom miedzy dworami, rozwojem handlu dziełami sztuki oraz osłabieniem mecenatu kościelnego rozwija się styl, który nie ma już na celu wyłącznie oddziaływać na wiernego. Tematy do niedawna ujmowane ostro, szorstko, przy użyciu drastycznej deformacji ekspresyjnej, kształtowane są w sposób akcentujący raczej piękno formy niż dramatyczność przeżycia. W Polsce występował głównie na Śląsku, Pomorzu i w Małopolsce.
Rzeźby tego stylu charakteryzują się wytwornością, obfitością miękko spływających szat oraz lirycznym nastrojem. W tym czasie rozwija się typ przedstawienia Maryi zwany Piękną Madonną. Maryja jako cudowne naczynie dla Boga siłą rzeczy musi być piękna, liryczna, jej ciało zakrywa efektowny płaszcz, łukowato opadające szaty. Postać Madonny, esowato wygiętej, wyraża typowy dla średniowiecza ideał kobiecej urody, a więc charakterystyczna mała głowa, wysokie czoło, migdałowe oczy i wąskie usta. Rzeźba ta przeznaczona jest do modlitwy i kontemplacji.

 

Czy średniowiecze to epoka ciemnoty i zabobonu? Film dokumentalny

 

Jak ocenić zatem epokę średniowiecza? Czy było ona wiekami ciemnymi, czasem upadku kultury i nauki? Na ocenę wieków średnich często wpływa stereotypowe podejście do tego czasu zarówno w szkole jak i kulturze masowej. Do dziś funkcjonują przecież takie określenia jak ,,jesień średniowiecza”. Częstym powtarzanym zarzutem dotyczącym tej epoki jest także utożsamianie jej z inkwizycją i płonącymi stosami. Jest to mylne przeświadczenie, ponieważ najwięcej stosów rozpalanych było właśnie w wieku XVI, to właśnie wtedy największym wzięciem cieszył się słynny traktat dominikańskiego inkwizytora ,,Młot na czarownice”. Warto poświęcić zatem więcej czasu na dogłębniejsza zapoznanie się ze średniowieczem i sztuką tego okresu.

 

Ostatnio zmieniany sobota, 09 styczeń 2021 21:10
Sylwester Niedzielski

Radaktor naczelny Trybuny Polskiej. Bez przerwy w pracy. Ciekawy nowinek technologicznych. Pasjonat polityki i historii. Motto: "Ciągły rozwój to podstawa egzystencji" i "Zawsze trzeba mieć plan"

https://trybunapolska.pl/sylwester-niedzielski
  • Hayat Tahrir al-Sham: Co to jest? Historia, działalność i rola
    Hayat Tahrir al-Sham: Co to jest? Historia, działalność i rola

    Hayat Tahrir al-Sham (HTS) to sunnicka koalicja grup zbrojnych, która powstała w wyniku fuzji kilku ugrupowań rebelianckich działających na terytorium Syrii. Jej początki sięgają roku 2012, kiedy powstał Front al-Nusra – oddział al-Kaidy w Syrii. Jego celem była walka z reżimem Baszara al-Asada oraz wprowadzenie szariatu jako podstawy prawnej i administracyjnej w kraju.

    Napisano niedziela, 08 grudzień 2024 10:05
  • Kolonializm w XIX wieku: Cele, skutki i konflikty
    Kolonializm w XIX wieku: Cele, skutki i konflikty

    Kolonializm był sposobem uzależniania krajów mniej rozwiniętych przez te o wiele lepiej rozwinięte, które będą tym słabiej rozwiniętym narzucać swoją lepszą pozycję i swoje własne zdanie. Później te słabsze kraje wykorzystywane były pod kątem ekonomicznym, gospodarczym, surowcowym, ale też i ludnościowym. Dużym przeskokiem było to, co działo się w drugiej połowie wieku XIX, czyli zakaz handlu ludźmi. Skoro nie można było ludzmi handlować to w zamian wykorzystywano ich do pracy i podczas konfliktów kolonialnych.

    Napisano niedziela, 10 listopad 2024 21:24
  • Morze Bałtyckie: Polacy odkrywają XIX-wieczny wrak na dnie morza
    Morze Bałtyckie: Polacy odkrywają XIX-wieczny wrak na dnie morza

    Polscy nurkowie dokonali fascynującego odkrycia na szwedzkiej części Bałtyku. Znaleziono wrak żaglowca z XIX wieku, który przewoził cenny ładunek, w tym szampana, wino, porcelanę i wodę mineralną.

    Napisano środa, 24 lipiec 2024 13:24
  • Pompeje: Nowe odkrycia w Regionie 9 rzucają światło na starożytny świat
    Pompeje: Nowe odkrycia w Regionie 9 rzucają światło na starożytny świat

    Pompeje, miasto zatrzymane w czasie przez katastroficzny wybuch Wezuwiusza w 79 r. n.e., kontynuuje odkrywanie przed nami swoich sekretów. Dzięki najnowszym wykopaliskom archeologicznym, prowadzonym w tzw. „Regionie 9”, udało się ujawnić niezwykłe dzieła sztuki i artefakty, które rzucają nowe światło na codzienne życie, kulturę i tragedię dawnych mieszkańców.

    Napisano czwartek, 11 kwiecień 2024 20:26
  • Cesarstwo Rzymskie: Hełmy grzebieniowe
    Cesarstwo Rzymskie: Hełmy grzebieniowe

    Wśród wielu artefaktów z okresu starożytności, hełmy grzebieniowe Cesarstwa Rzymskiego wyróżniają się jako ikony militarnego rzemiosła i artyzmu. Pierwsze znaleziska tych hełmów datuje się na początek IV wieku n.e., a ich rozwój i zastosowanie odzwierciedlają zmieniającą się naturę rzymskiej wojny oraz wpływy kulturowe ówczesnego świata.

    Napisano poniedziałek, 04 grudzień 2023 11:30
  • Trzęsienia ziemi w Europie środkowej
    Trzęsienia ziemi w Europie środkowej

    Trzęsienia ziemi - naturalne katastrofy, które od zawsze wzbudzały strach i zdumienie ludzkości. Pomimo że środkowa Europa nie jest pierwszym miejscem, które przychodzi nam na myśl, gdy myślimy o sejsmicznych wstrząsach, ta część kontynentu ma swoją historię dotyczącą tego zjawiska. Ale jakie są jej źródła? Dlaczego tak się dzieje? Oto głębsze spojrzenie na trzęsienia ziemi w środkowej Europie.

    Napisano wtorek, 10 październik 2023 09:29
  • Barcelona 2017: Referendum i walka o niepodległość Katalonii
    Barcelona 2017: Referendum i walka o niepodległość Katalonii

    017 rok przyniósł dla Hiszpanii wyjątkowe wyzwanie, kiedy to serce kraju, Katalonia, podjęła decyzję o przeprowadzeniu referendum niepodległościowego. Barcelona stała się epicentrum konfliktu pomiędzy separatystami a rządem centralnym w Madrycie.

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 15:22
  • Afgańscy talibowie. Kim są?
    Afgańscy talibowie. Kim są?

    Kiedy słyszymy słowo "Talibowie", nasze myśli często przeskakują do wizji surowego reżimu islamskiego, kamienowania i zakazu dla kobiet uczestniczenia w życiu publicznym. Ale kim naprawdę są Talibowie? Jakie są korzenie tego ruchu i jakie oddziaływanie ma on na Afganistan i cały świat?

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 10:46
  • Co to jest Hezbollah?
    Co to jest Hezbollah?

    Bliski Wschód jest od wieków skomplikowanym regionem, w którym współistnieją różne kultury, religie i interesy polityczne. Jednym z najbardziej kontrowersyjnych i dyskusyjnych elementów współczesnej mozaiki politycznej tego regionu jest Hezbollah, libańska organizacja polityczno-wojskowa. Czy Hezbollah to bojownicy o wolność, czy może narzędzie w rękach większych graczy na Bliskim Wschodzie?

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 10:27
  • Co to jest Hamas?
    Co to jest Hamas?

    Bliski Wschód, kraina o złożonej historii, pełen konfliktów i sojuszy, przez wieki stanowił tło dla wielu znaczących wydarzeń na świecie. Jego geopolityczne znaczenie często bywa przysłonięte przez jedno z najbardziej kontrowersyjnych i nierozwiązanych konfliktów współczesności – konflikt izraelsko-palestyński. Jednym z kluczowych graczy w tej zawiłej rozgrywce jest Hamas. Ale kim lub czym właściwie jest Hamas? Czy można go jednoznacznie zdefiniować jako organizację terrorystyczną, czy też posiada on głębsze, bardziej złożone oblicze?

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 09:54
  • Konflikt izraelsko-palestyński: O co chodzi?
    Konflikt izraelsko-palestyński: O co chodzi?

    Bliski Wschód, krzyżówka cywilizacji, jest świadkiem licznych konfliktów od setek lat. Jeden z nich, konflikt izraelsko-palestyński, jest szczególnie doniosły, dotykając serc i umysłów ludzi na całym świecie. Z korzeniami sięgającymi początków XX wieku, ta walka o ziemię, tożsamość i suwerenność stała się jednym z najbardziej zapalnych i trudnych do rozwiązania sporów międzynarodowych.

    Napisano niedziela, 08 październik 2023 09:40
  • Cesarze Rzymscy: Rządy, dokonania i najważniejsi z nich
    Cesarze Rzymscy: Rządy, dokonania i najważniejsi z nich

    Cesarze rzymscy byli władcami Imperium Rzymskiego, które kontrolowało większość Europy, część Afryki i Azji. Imperium to było jednym z największych i najpotężniejszych w historii świata, a cesarze, którzy rządzili nim przez wieki, wpłynęli na historię, kulturę i społeczeństwo na całym świecie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej cesarzom rzymskim, ich rządom, dokonaniom i wpływowi na historię.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 16:00
  • Starożytny Rzym: Wojny z Barbarzyńcami
    Starożytny Rzym: Wojny z Barbarzyńcami

    Starożytny Rzym był jednym z największych i najpotężniejszych imperiów w historii. Jednym z kluczowych elementów jego sukcesu była siła i potęga armii rzymskiej, która przyczyniła się do podboju i kontrolowania wielu terenów na całym świecie. Jednakże, Rzym był też obiektem inwazji i ataków ze strony różnych ludów barbarzyńskich, co skłoniło do wielu wojen. W tym artykule przyjrzymy się bliżej wojnom Starożytnego Rzymu z barbarzyńcami, ich przyczynom, przebiegowi i skutkom.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 15:55
  • Starożytny Rzym: Armia - historia, znaczenie i organizacja
    Starożytny Rzym: Armia - historia, znaczenie i organizacja

    Armia rzymska była jednym z najważniejszych w historii świata. W Starożytnym Rzymie była to instytucja, która pełniła wiele różnorodnych funkcji, w tym ochronę terytorium, obronę granic, ale także zdobywanie nowych terenów i ekspansję terytorialną. W tym artykule przyjrzymy się bliżej historii, znaczeniu i organizacji armii rzymskiej.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 15:50
  • Oktawian August: Pierwszy cesarz Rzymu
    Oktawian August: Pierwszy cesarz Rzymu

    Oktawian August, znany również jako Augustus, był pierwszym cesarzem rzymskim i jednym z najbardziej wpływowych władców w historii świata. Jego rządy trwały od 27 p.n.e. do 14 n.e., a jego wpływ na kulturę, literaturę, architekturę i politykę  widoczny jest aż do dzisiaj.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 16:06
  • Starożytny Rzym: Kim byli gladiatorzy?
    Starożytny Rzym: Kim byli gladiatorzy?

    Gladiatorzy byli jednymi z najbardziej kultowych postaci w Starożytnym Rzymie. Znani z walk na arenie, byli uważani za symbole siły, męstwa i odwagi. Jednak ich historia i znaczenie były o wiele bardziej złożone i różnorodne niż tylko walki na arenie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej historii i znaczeniu gladiatorów w Starożytnym Rzymie.

    Napisano środa, 05 kwiecień 2023 15:40
  • Teatr współczesny: Realizacja Tadeusza Kantora – artysty totalnego
    Teatr współczesny: Realizacja Tadeusza Kantora – artysty totalnego

    U progu XX wieku europejski teatr współczesny przechodził intensywne przemiany, które w następnych latach nazwane zostały Wielką Reformą. Coraz więcej realizatorów sprzeciwiało się dominującej praktyce życia teatralnego – komercjalizacji, gwiazdorstwa, korupcji aktorów oraz hegemonii tekstu dramatycznego, któremu przedstawienie służyło jedynie za środek przekazu. Rozpoczęto zatem poszukiwania nowych form realizacji teatru u boku modernistycznej epoki. Odchodzono od realizmu wystawy. Ustanawiano reteatralizację teatru, teatru umownego czy poetyckiego teatru ogromnego (S. Wyspiański, 1904 rok).

    Napisano środa, 15 marzec 2023 13:22
  • Starożytny Rzym: Wyzwoleńcy
    Starożytny Rzym: Wyzwoleńcy

    W dniu wyzwolenia niewolnik stawał się wyzwoleńcem, a więc wolnym człowiekiem i obywatelem. Mógł od tej pory integrować się ze społeczeństwem, jednak zawsze dzielił go dystans od ludzi wolnych od urodzenia. Z jednej strony wyzwoleniec zobowiązany był do przestrzegania pewnych powinności i reguł, które nie dotyczyły innych obywateli. Z drugiej mógł często liczyć na wsparcie swojego byłego pana, czyli tzw. patrona.

    Napisano czwartek, 16 luty 2023 18:40
  • Heroizm i patriotyzm w antyku
    Heroizm i patriotyzm w antyku

    Heroizm czyli bohaterstwo i poświęcenie dobrej sprawie oraz patriotyzm czyli oddanie własnej ojczyźnie to postawy widoczne już w wiekach starożytnych. Były one jednak rozumiane nieco inaczej niż współcześnie, bowiem w antyku heroizm cechował nieliczne jednostki, ludzi pięknych i młodych, niemal półbogów, a pojęcie patriotyzmu było wysunięte na pierwszy plan – obrona godności własnego narodu była sprawa nadrzędną.

    Napisano wtorek, 17 styczeń 2023 15:14
  • Wojna polsko-bolszewicka 1919-1921: Bitwa Warszawska
    Wojna polsko-bolszewicka 1919-1921: Bitwa Warszawska

    W listopadzie 1918 r. Polska odzyskała niepodległości, lecz walka o ostateczny kształt jej granic trwała nadal. Najbardziej znaczące były działania skierowane przeciwko bolszewickiej Rosji. Batalia ta trwała od lutego 1919 r. do października 1920 r., a jej celem, oprócz walki o granicę, było powstrzymanie fali rewolucyjnej grożącej całej Europie.

    Napisano czwartek, 12 styczeń 2023 14:23