Czego się dowiesz?
- Dlaczego Prezydent Andrzej Duda zawetował ustawę o mniejszościach narodowych i etnicznych?
- Jakie były dążenia dotyczące nadania etnolektowi śląskiemu statusu języka regionalnego?
- Kto powinien oceniać, czy kryteria dla języka regionalnego są spełnione?
- Jakie są opinie ekspertów na temat dialektu śląskiego?
- Czy brak statusu języka regionalnego oznacza brak ochrony dla dialektów?
- Jakie obawy wyraził Prezydent w kontekście bieżącej sytuacji społecznej i geopolitycznej?
Dążenia do uznania etnolektu śląskiego za język regionalny
W swoim wniosku Prezydent Duda zwrócił uwagę na długotrwałe starania o nadanie etnolektowi śląskiemu statusu języka regionalnego. Na przestrzeni ostatnich lat obserwowano liczne inicjatywy ustawodawcze, mające na celu uznanie mowy mieszkańców Górnego Śląska za odrębny język regionalny. Działania te miały na celu także podkreślenie autonomii regionu. Pomimo różnorodnych prób ze strony różnych opcji politycznych, które uwzględniały opinie ekspertów i różne uwarunkowania, do tej pory konsekwentnie odmawiano finalizacji tych dążeń.
-
"Dążenie do nadania etnolektowi śląskiemu statusu języka regionalnego nie jest zjawiskiem nowym." - Andrzej Duda
-
"Ocena, czy doszło do powstania określonego języka regionalnego, musi przede wszystkim opierać się na badaniu, czy spełnione zostały kryteria określone w ustawie z dnia 6 stycznia 2005 r." - Andrzej Duda
Ocena kryteriów przez specjalistów
Prezydent Duda podkreślił, że ocena, czy dany język regionalny lub mniejszość etniczna spełnia ustawowe kryteria, powinna być dokonywana przez specjalistów w dziedzinie języka, kultury i tradycji. Zwrócił uwagę, że badania powinny być przeprowadzone przez językoznawców, którzy mogą obiektywnie ocenić, czy język śląski spełnia wymagane kryteria. Samo przekonanie społeczności o odrębności językowej, kulturowej lub tradycyjnej jest niewystarczające do uzyskania statusu języka regionalnego.
- "Samo przekonanie zainteresowanej grupy społecznej, że odróżnia się w sposób istotny od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją, jest tutaj niewystarczające." - Andrzej Duda
- "Dialekt śląski, podobnie jak dialekt małopolski, wielkopolski czy mazowiecki, jest integralną częścią języka polskiego." - Andrzej Duda
Opinie ekspertów językoznawców
Prezydent, powołując się na opinie ekspertów, w tym językoznawców, zaznaczył, że przeważa stanowisko, iż gwary śląskie są dialektami języka polskiego. Według tych opinii, dialekt śląski, podobnie jak dialekt małopolski, wielkopolski czy mazowiecki, jest integralną częścią języka polskiego. W związku z tym, Prezydent uznał, że nie zostały spełnione prawne przesłanki umożliwiające uzyskanie przez etnolekt śląski statusu języka regionalnego zgodnie z ustawą z 6 stycznia 2005 roku.
Ochrona dialektów i gwary
Podkreślono, że brak uznania etnolektu śląskiego za język regionalny nie oznacza braku ochrony. Dialekt śląski, jak i inne polskie dialekty i gwary, podlegają ochronie prawnej na mocy ustawy z dnia 7 października 1999 roku o języku polskim. Ustawa ta przewiduje upowszechnianie szacunku dla regionalizmów i gwar oraz przeciwdziałanie ich zanikowi. Prezydent wyraził obawę, że uznanie etnolektu śląskiego za język regionalny mogłoby prowadzić do podobnych żądań ze strony innych grup regionalnych, co mogłoby mieć poważne konsekwencje w kontekście bieżącej sytuacji społecznej i geopolitycznej. Prezydent podkreślił, że szczególnie w obecnych czasach, związanych z konfliktami za wschodnią granicą Polski, konieczna jest dbałość o zachowanie tożsamości narodowej poprzez pielęgnowanie języka ojczystego.
Źródło: Prezydent.pl
