Onkalo – pierwsze na świecie geologiczne składowisko odpadów nuklearnych
Projekt Onkalo, co po fińsku oznacza „mała jaskinia” lub „dół”, to pierwsza tego typu inwestycja na świecie. Składowisko, które ma powstać na wyspie Olkiluoto, około 240 kilometrów od Helsinek, obejmuje sieć tuneli usytuowanych obok trzech reaktorów jądrowych. W przyszłym roku lub na początku 2026 roku wysoce radioaktywne zużyte paliwo jądrowe zostanie zapakowane w wodoodporne pojemniki z miedzi i zdeponowane w twardym podłożu skalnym na głębokości ponad 400 metrów pod lasami południowo-zachodniej Finlandii.Firma Posiva, założona w 1995 roku, odpowiada za budowę i zarządzanie końcowym przechowywaniem zużytego paliwa jądrowego w Onkalo. Projekt wzbudził duże zainteresowanie w branży energetycznej, zwłaszcza w kontekście „renesansu” energii jądrowej oraz kryzysu energetycznego, który dotknął Europę i część Azji w latach 2021-2022. Pasi Tuohimaa, szef ds. komunikacji w Posiva, podkreśla, że znalezienie rozwiązania dla ostatecznego przechowywania zużytego paliwa było brakującym elementem zrównoważonego cyklu życia energii jądrowej.
„Znalezienie rozwiązania dla ostatecznego przechowywania zużytego paliwa było brakującym elementem zrównoważonego cyklu życia energii jądrowej” – Pasi Tuohimaa, szef ds. komunikacji w Posiva.
Zalety i kontrowersje związane z energią jądrową
Projekt Onkalo wywołał debatę na temat długoterminowego bezpieczeństwa składowania odpadów nuklearnych oraz roli, jaką energia jądrowa powinna odgrywać w walce z kryzysem klimatycznym. Według Światowego Stowarzyszenia Nuklearnego, energia jądrowa dostarcza około 9% światowej produkcji energii elektrycznej. Zwolennicy wskazują na niskoemisyjny charakter energii jądrowej, który może pomóc krajom w zmniejszeniu emisji i uzależnienia od paliw kopalnych.Jednakże, niektóre grupy ekologiczne uważają, że energia jądrowa jest kosztownym i szkodliwym odwróceniem uwagi od tańszych i czystszych alternatyw. Gareth Law, profesor radiochemii na Uniwersytecie w Helsinkach, zauważa zarówno pozytywne aspekty, takie jak czysta i tania energia bazowa, jak i negatywne, w tym wypadki jądrowe i problematyczne odpady. Law podkreśla, że Finlandia udowadnia, iż możliwe jest bezpieczne przechowywanie niebezpiecznych odpadów jądrowych przez tysiące lat.
„Czysta energia, tania energia, dobra baza, ale widziałem też ciemną stronę, wypadki, tworzenie odpadów i problemy, które tam mamy” – Gareth Law, profesor radiochemii na Uniwersytecie w Helsinkach.
Finlandia wyprzedza inne kraje o dekadę
Gareth Law określa projekt Onkalo jako ważny kamień milowy dla Finlandii oraz globalnego przemysłu energetycznego. Mimo że wiele krajów chce pójść śladem Finlandii, jeśli chodzi o geologiczne składowanie odpadów nuklearnych, Finlandia jest co najmniej o dekadę przed sąsiednią Szwecją, która prawdopodobnie będzie kolejnym krajem, który osiągnie podobny sukces. Proces ten wymaga nie tylko zaawansowanej nauki i inżynierii, ale również silnego wsparcia politycznego.Projekt Onkalo, oparty na metodzie KBS-3 opracowanej przez Szwedzką Spółkę Zarządzania Paliwem i Odpadem Nuklearnym, stosuje zasadę wielobarierową, która ma na celu zapewnienie długoterminowego bezpieczeństwa zużytego paliwa jądrowego. Fiński minister klimatu, Kai Mykkänen, wyraża nadzieję, że Onkalo stanie się wzorem dla całego świata, pomagając w dekarbonizacji sektora energetycznego w Europie, Azji i Stanach Zjednoczonych.
„To sposób na pokazanie, że tak mały naród czasami potrafi rozwiązać jeden z największych problemów ludzkości” – Kai Mykkänen, fiński minister klimatu.
Projekt Onkalo w Finlandii stanowi przełom w zarządzaniu odpadami nuklearnymi i pokazuje, że możliwe jest bezpieczne przechowywanie odpadów przez setki tysięcy lat. To pierwszy krok w stronę długoterminowej zrównoważonej energii jądrowej, który może stać się inspiracją dla innych krajów.
Źródło: CNBC, globewings.net, Trybuna Polska
