Którzy z nich wypiekają setki malutkich ciasteczek i rzucają butami przez próg, a prezentami wymieniają się dopiero w Noc Sylwestrową? Zapraszamy do zapoznania się ze świątecznymi tradycjami, zwyczajami naszych zagranicznych przyjaciół.
Boże Narodzenie w Rosji – tradycje świąteczne
W tym olbrzymim kraju, święta obchodzone są 2 tygodnie później niż w Polsce. Wynika to z kalendarza prawosławnego, który obowiązuje jego mieszkańców. Świątki - bo taką nazwą posługują się najczęściej Rosjanie – zaczynają się więc 6 stycznia. Kolacja rozpoczyna się od podzielenia prosforą, czyli odpowiednikiem polskiego opłatka. To puchate pieczywo, najczęściej ozdobione wzorem pieczęci z krzyżem, przyrządzane jest z mąki, wody i soli – Rosjanie dzielą się nim przy stole, popijając łykiem święconej wody przyniesionej z cerkwi.
Później rozpoczyna się Soczelnik, czyli prawosławna Wigilia Świąt Bożego Narodzenia. Na rosyjskich stołach, podobnie jak na rodzimych, znajduje się najczęściej 12 potraw - głównym daniem jest kutia, nazywana soczywem. Soczywo ma kojarzyć się z narodzinami i słodkim jak miód życiem wiecznym.
W niektórych domach niezjedzone resztki pozostawia się duchom zmarłych, które ochoczo, co roku przybywają na wieczerzę, by się posilić. Na rosyjskich stołach królują bliny – drożdżowe naleśniki, pierogi oraz faszerowane kaczki
i gęsi. Znajdzie się również miejsce, na znany - z polskiej tradycji – kompot z suszu, czyli szczułok.
Rosyjskie dzieci ubierają choinkę tak samo jak polskie, chociaż jej historia w tym kraju przechodziła liczne zawirowania. Zwyczaj ubierania choinki pojawiał się i znikał od czasów cara Piotra I, by w końcu pojawić się na stałe w drugiej połowie lat 30 XX wieku. Obecnie choinki ozdabiane są tak samo, jak w Polsce - ozdobami wykonanymi własnoręcznie lub bombkami. Obowiązkowo, jak na całym świecie, choinka musi zostać podświetlona lampkami.
Prezenty pod choinkę przynosi Dziadek Mróz ze swoją wnuczką – Śnieżynką. Tutaj Rosja zdecydowanie wyróżnia się na tle innych krajów. Tradycja świąteczną jest to że rezenty znajduje się pod choinką w Nowy Rok, a tradycyjny Dziadek Mróz ubrany jest podobnie do Mikołaja, z jedną różnicą – jego strój najczęściej ma kolor niebieski.
Tradycje świąteczne czyli Boże Narodzenie w Niemczech
Wigilijną kolację nasi zachodni sąsiedzi, rozpoczynają zazwyczaj po powrocie z popołudniowej mszy. Niemcy nie dzielą się opłatkiem, a na każdym stole świątecznym obowiązkowo pojawia się sałatka zrobiona z ziemniaków, gęś lub kaczka oraz grzaniec, tak dobrze znany z przyjmujących się i w Polsce – tradycyjnych świątecznych niemieckich jarmarków świątecznych.
W niektórych landach na świątecznym stole dostrzec można pieczone kiełbaski z kapustą. U naszych sąsiadów nie ma natomiast tradycji podawania ryby do kolacji. Pod talerzem każdego gościa umieszcza się złotą monetę, mającą symbolizować dostatek w nadchodzącym roku. Niemcy zajadają się ciastami oraz owocami, a niemal w każdym domu na stole stoi talerz pełen orzechów. Tradycją, podobnie jak w Polsce, jest wypiekanie przed Świętami, pierników.
Zwyczaj ubierania choinki pochodzi właśnie z Niemiec, zapoczątkował go i rozwinął wśród niemieckich protestantów Marcin Luter, a mieszkańcy do dzisiaj najchętniej przyozdabiają drzewka piernikami, łańcuchami, orzechami zawijanymi w sreberko oraz rumianymi, małymi jabłuszkami. Ciekawym zwyczajem jest szukanie na choince bombki o kształcie ogórka – tzw. Weichnachtgurke – kto spośród domowników znajdzie ją pierwszy dostaje dodatkowy prezent.
Niemcom ze wschodu kraju prezenty przynosi Świąteczny Gość – wyglądający jak polski Święty Mikołaj, natomiast mieszkańcom zachodnich landów – Dzieciątko Jezus. Prezenty zazwyczaj znajduje się na stole, kładzenie ich pod drzewkiem świątecznym nie jest w Niemczech tak rozpowszechnione jak w tradycji świątecznej w Polsce.
Jak obchodzimy Boże Narodzenie w Czechach?
Czeskie Święta Bożego Narodzenia to Vanoce – tuż przed nimi, wraz z początkiem grudnia Czesi zrywają gałązki czereśni i wstawiają je do wazonów. Gałązka tradycyjnie powinna zakwitnąć do czasu świątecznej kolacji.
Wigilia to dzień szczególny zwany przez południowych sąsiadów – Szczodrym Dniem. Trwają wtedy, podobnie jak
w Polsce, przygotowania do wieczornej uroczystości.
Na świątecznym, czeskim stole próżno szukać 12 potraw, za to z pewnością znajdziemy na nim, swojskiego karpia. Można przyrządzać go na słodko – kwaśno lub smażonego, podawanego z sałatką ziemniaczaną. Z głów karpia Czesi przyrządzają przepyszną zupę rybną, bez której również nie obejdzie się w Święta żadne tradycyjne domostwo. Łuski karpia trafiają do czeskich portfeli, mając przynosić ich właścicielom pomyślność w nowym, nadchodzącym roku. Zamiast pierników na stołach królują malutkie ciasteczka, zwane cukewerkami, o różnych kształtach, smakach i kolorach.
Czesi dekorują choinki, podobnie jak Polacy – niegdyś nazywali je Drzewkami Chrystusa. Czeskie dzieci natomiast wyczekują prezentów od niewidzialnego Dzieciątka, które dzwoni dzwoneczkiem, gdy tylko dostarczy podarunki. Czesi tłumnie przygotowują w domach szopki i odwiedzają kościoły, uczestnicząc w pasterkach.
Z obchodzeniem Świąt Bożego Narodzenia wiąże się w Czechach niecodzienna tradycja różnorakich wróżb na przyszły rok – rozkrojenie jabłka i ujrzenie w środku nasion ułożonych w kształt gwiazdy, symbolizować ma zdrowie,
a odpowiednio daleki rzut butem w kierunku progu – szybkie zamążpójście. Te oryginalne, świąteczne tradycje naszych południowych sąsiadów mogą przypominać niektórym polskie Andrzejki. Ciekawa jest to tradycja świąteczna.
Informacje o Bożym Narodzeniu na Białorusi
Święta na Białorusi rozpoczynają się 7 stycznia lub 25 grudnia, podobnie jak na Ukrainie.
Podczas wieczerzy, w większości domów odczytuje się Ewangelię oraz dzieli się prosforą. Na stole znajdują się jedynie potrawy postne - 7 lub 12 dań. W każdym domu obowiązkową potrawą jest kutia, a Białorusini tłumnie uczestniczą w pasterkach. Pod obrus na stole świątecznym kładzione jest siano, symbolizujące narodzenie Jezusa w stajence.
Ten zwyczaj znany jest również w niektórych rejonach Polski. Prezenty białoruskie dzieci znajdują pod wcześniej ozdobioną choinką, dopiero 1 stycznia, natomiast dorośli wręczają sobie podarunki o północy w Sylwestra.
Warto wiedzieć, że oficjalna siedziba Dziadka Mroza znajduje się właśnie na terenie Białorusi, tuż za polską granicą – w Kamieniukach i co roku jest odwiedzana przez tysiące turystów. Tradycją świąteczna jest odwiedzenie tego ciekawego miejsca.
Jak to jest na Ukrainie? Boże Narodzenie i tradycje świąteczne
Na Ukrainie Święta rozpoczynają się 7 stycznia, podobnie jak w Rosji oraz dodatkowo 25 grudnia.
Podwójne święta ustanowiono niedawno - w 2017 roku by mieszkańcy mogli, w zależności od przynależności kościelnej, cieszyć się dniami wolnymi. Na świątecznym, ukraińskim stole powinno znaleźć się 12 potraw, w tym pierogi, potrawy z grzybów, ryby, kutia i kompot z suszonych owoców. Na rogach stołu gospodarze układają ząbki czosnku, by przegonić z domu złe duchy.
Ukraińcy nie znają tradycji dzielenia się opłatkiem, za to, podobnie jak Polacy, rodzinnie śpiewają kolędy.
Wraz z początkiem wieczerzy dzielą się prosforą, czyli puszystym chlebkiem upieczonym specjalnie na potrzeby tego jednego wieczoru – ten zwyczaj jest wspólny dla wszystkich państw, prawosławnych oraz wschodnio - katolickich. Ukraińcy nie wystawiają w cerkwiach szopek, a modlitwy świąteczne wznoszą do ikony przedstawiającej postać nowonarodzonego Jezusa.
Ukraińskie dzieci nie dostają także prezentów w Święta Bożego Narodzenia. Otrzymują je dopiero wraz z Nowym Rokiem. Podobnie jak w Rosji podarunki przynosi im przeważnie Dziadek Mróz z wnuczką Śnieżynką.
Od niedawna w niektórych domach ukraińskich zaczął pojawiać się Mikołaj w szatach biskupa, wieszcząc powolne odcinanie się Ukrainy od tradycji ściśle rosyjskich. Ciekawe te wszystkie tradycje świąteczne! Wesołych Świąt!